کلانشهر: براساس دستور آموزش و پرورش برخی مدارس در نقاط زرد و آبی از اول بهمن ماه باز خواهند شد.

الهه صالحی: در هفته‌ای که گذشت، دستورالعملی از سوی وزیر آموزش و پرورش در رابطه با بازگشایی مجدد مدارس در مناطق زرد و آبی با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی منتشر شد که واکنش‌های مختلفی را از سوی معلمان، والدین و کارشناسان آموزشی برانگیخت.

این دستورالعمل شامل دانش آموزان پایه‌های اول و دوم ابتدایی در مناطق دارای وضعیت زرد و آبی، دانش آموزان مدارس ابتدایی و متوسطه دارای جمعیت کمتر از ۵۰ نفر در وضعیت آبی وهنرجویان هنرستان های فنی وحرفه ای و کاردانش در وضعیت زرد و آبی می‌شود.

حضور در مدرسه اجباری نیست

انتشار همین خبر، واکنش‌های زیادی را به ویژه از سوی والدین دانش آموزان برانگیخت. برخی گفتند که آزموده را آزمودن خطاست و تجربه بازگشایی مدارس در شهریور ماه نشان داد که این تصمیم احتمالا تصمیم درستی نیست چرا که جدا از رعایت شدن یا نشدن پروتکل‌ها در مدارس، اغلب والدین حاضر به فرستادن فرزندان خود به مدرسه نیستند. برخی دیگر هم گفته بودند که بازگشایی مدارس مساوی با موج چهارم کروناست.

روز گذشته علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا با تاکید بر اینکه حضور در مدارس به هیچ عنوان اجباری نخواهد بود، گفت: برای پایه های اول و دوم در مناطق آبی و زرد به صورت اختیاری خانواده ها می توانند دانش آموزان را به مدرسه بفرستند؛ کلاس کمتر از ۱۰ نفر و مدرسه با جمعیت کمتر از ۵۰ نفر هم جزو شاخص هایی بود که اعلام شد. برنامه ریزی خود آموزش و پروش حداکثر دو روز در هفته و یکی دو ساعت در هرروز است که آن هم اصلا اجباری نیست.

در همین رابطه محمد که معلم پایه چهارم دبستان است، به خبرآنلاین می‌گوید: من به عنوان معلم دلتنگ دانش آموزانم هستم و فضای کلاس‌های آنلاین به کلی با کلاس درس متفاوت است. در فضای کلاس تعامل‌ها شکل دیگری دارند که در آموزش آنلاین تنها به تلاش برای انتقال مفهوم درس بسنده می‌شود و این تعامل‌ها از بین رفته است.

او ادامه می‌دهد: جدای از این موضوع، مسائل دیگری هم وجود دارد که خود این آموزش را هم مخدوش می‌کنند. مانند قطعی اینترنت، برق یا نامناسب بودن بستر آموزشی؛ اما واقعیت این است که به عنوان معلم فکر نمی‌کنم راهکار حل مسئله، بازگشایی مدارس باشد. چرا که از طرفی حتی اگر پروتکل از سوی مدرسه رعایت شود، بچه‌های دبستانی ممکن است چندان در رعایت این پروتکل‌ها موفق نباشند و اگر هم زیاد از حد برای آموختن این رفتارها به آنها اصرار کنیم، دچار اضطراب خواهند شد.

ورود به فضای مدرسه و اجتماعی شدن برای کودکانی که تازه امسال قرار بود مدرسه را تجربه کنند، یکی از دلایل بازگشایی مدارس است. چرا که به گفته کارشناسان این حوزه، آموزش تنها وظیفه مدارس نیست و علاوه بر این از آنجایی که مشخص نیست وضعیت فعلی تا چه زمانی طول بکشد باید کم کم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به زندگی عادی برگشت.

در همین باره هاجر نیک صفت، کارشناس آموزشی و رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش به خبرآنلاین می‌گوید: اگر از حوزه تعلیم تربیتی نگاه کنیم، آسیب‌های بیشتری در حال وارد شدن به بچه‌هاست؛ به طور مثال رابطه رو در رو و ارتباط متقابل معلم و شاگرد بین دانش آموزان، یادگیری روابط اجتماعی، سحرخیزی، تحرک و... برای بچه‌ها که در حال رشد هستند، مفید است و اگر آسیب وارد شود، قابل جبران نخواهد بود.

او با تاکید بر اینکه هیچ چیزی جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد، ادامه می‌دهد: بهترین راه آموزش، آموزش فرد به فرد است؛ یعنی تا این حد مسئله حضور اهمیت بالایی دارد و موثر است. ما قرار نیست چهار کلمه و فرمول به بچه یاد بدهیم. درس زندگی را بچه ها باید در مدرسه بیاموزند که در فضای مجازی نمی‌توان آن را یاد گرفت. چرا که مدرسه تنها برای درس نیست و بچه‌ها خیلی مسائل را در جمع همسالانشان می‌آموزند که این تاثیر خیلی بیشتر از معلمان و خانواده است.

نیک صفت ادامه می‌دهد: اصل سلامتی مردم است، ولی امید است که مسئولین راه‌های آسان را انتخاب نکنند و در عین در نظر گرفتن سلامتی مردم، تلاش کنند به ابعاد دیگر وجودی آنها آسیبی نرسد. ما مطیع تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم ولی به عنوان متخصص درخواست می‌کنم که تیم‌شان همه جانبه باشد و همه ابعاد را ببیند.

رعایت پروتکل‌ها شعار است

با این حال الهام که مادر دو دانش آموز پایه چهارم و دوم است در این باره به خبرآنلاین می‌گوید: من به هیچ عنوان فرزندانم را به مدرسه نخواهم فرستاد. به نظر من استرس ابتلا به کرونا و حضور در فضای مدرسه نمی‌ارزد. از طرفی وقتی کلاس کمتر از ده نفر جمعیت داشته باشد، همین فرایند اجتماعی شدن هم برای بچه‌ها اتفاق نمی‌افتد. اگر مسئله آموزش باشد که در خانه هم آموزش می‌بینند. شرایط فعلی طوری نیست که بخواهم با جان فرزندانم بازی کنم.

هرچند که به طور کلی متخصصان حوزه آموزش، نوع حضوری آموزش را بر نوع آنلاین ارجح‌تر می‌دانند، اما برخی معتقد اند که در حال حاضر چیزی بیش از جنبه علمی مطرح است. مهدی بهلولی، کارشناس آموزش در این باره به خبرآنلاین می‌گوید: آیا واقعا شرایط جوری است که بخواهیم با این وضعیت دانش آموز و معلم را به مدرسه بکشانیم و مطمئن باشیم که برای کسی اتفاقی نمی افتد؟ من فکر نمی‌کنم اینطور باشد. در همین چند روز هم برخی از کارشناسان زمینه سلامت هشدار داده اند که این کار غلط است.

بهلولی رعایت پروتکل‌ها را در عمل چیزی شبیه شعار می‌داند و ادامه می‌دهد: ما قبلا هم این را شنیده‌ایم؛ می‌گویند مدارس با رعایت پروتکل‌ها باز می‌شود اما این حرف‌ها در عمل صحت ندارد و تجربه نشان داده است که این اتفاق نمی‌افتد.

این کارشناس آموزش توضیح می‌دهد: دفعه قبل گفتند مدارس باز شود؛ من خودم شخصا رفتم مدرسه و دیدم برای ضدعفونی کردن دست حتی یک قطره الکل هم وجود ندارد. در حالی که گفته می‌شد پروتکل‌ها رعایت شده است. قطعا شرایط، خصوصا در مدارس دولتی، مناسب بازگشایی نیست.

بهلولی در پایان تاکید می‌کند: به نظر من این کار غلط است و به ریسک آن نمی‌ارزد. باید صبر کرد و امسال را هم به همین صورت ادامه داد تا ببینیم در آینده چه اتفاقی می‌افتد.

ارزشیابی زیر سوال است

برخی دیگر معتقد اند که با ویژگی‌های خاص آموزش آنلاین در این شیوه آموزشی خلاهای بسیاری وجود دارد. شیوه ارزیابی، قطعی و کندی اینترنت در برخی نقاط، عدم دسترسی به تلفن‌های هوشمند و... همه از دیگر مواردی هستند که موافقان بازگشایی مدارس به آن اشاره می‌کنند.

علیرضا پدر یک دانش آموز دبستانی است در این باره به خبرآنلاین می‌گوید: ما قصد نداشتیم تا سن خاصی برای پسرم تلفن هوشمند شخصی تهیه کنیم. به شخصه  به علت‌های متعدد و خطرات مختلفی که برای بچه‌ها در این فضاها وجود دارد، فکر نمی‌کردم که خرید گوشی برای یک پسر 11 ساله کار درستی باشد؛ در ابتدا هم برای پسرم تلفن شخصی نخریدم و با گوشی من یا مادرش در کلاس‌های آنلاین شرکت می‌کرد اما رفته رفته دیدیم که اینطور نمی‌توان ادامه داد و مجبور به خرید موبایل شدیم.

او ادامه می‌دهد: علی رغم سختگیری‌های ما برای فرزندم، کیفیت تحصیل برای او بسیار پایین آمده، از طرف دیگر کنترل استفاده از موبایل هم برای او سخت شده است. به شخصه ترجیح می‌دادم تا در صورت رعایت پروتکل‌ها مدارس به صورت حضوری فعالیت کنند.

زیر سوال رفتن مرحله ارزشیابی تحصیلی یا امتحان، از دیگر موضوعاتی است که به عنوان مشکلات آموزش آنلاین به آن اشاره می‌شود. نیک صفت در این باره می‌گوید: واقعا یک معلم نمی‌تواند مطمئن شود که این آزمون نتیجه آموخته‌های خود بچه است یا کسی کمکی به او کمک کرده است. ارزشیابی به ما نشان می‌دهد که دانش آموز ما به مرحله‌ای که قرار بوده برسد، رسیده یا نه که اگر نرسیده مشکلش را برطرف کنیم. اما الان نمیتوان با اطمینان گفت که ارزیابی نشان دهنده معلومات خود دانش آموز است و این مسائل است که به دانش آموز آسیب می‌زند و اثرات خودش را در دراز مدت نشان می‌دهد که سختی‌های بیشتری را برای جبران نیاز دارد.