اختصاصی کلانشهر: مسیر سبز سماموس، به عنوان پایلوت ملی و اجرایی مسیر سبز کوهستان ایران در تابستان 1399 در استان گیلان، در مسیر شمالی کوه سماموس از روستای جؤردشت (جواهردشت) اجرا شد.

این مسیر نامزد دریافت جایزه حفط محیط کوهستان اتحادیه بین‌المللی کوه‌نوردی UIAA در سال ۲۰۲۰-۲۰۲۱ شده است. 

در تعریف شیوه‌نامه مسیر سبز کوهستان، از مفهوم آن با این شرح توضیح داده شده است؛ «پاکوب‌ و مسیرهای معین و مشخص کوهنوردی که در آن با در نظر گرفتن برخی از ملاحظات محیط‌زیستی-بوم‌شناسی، شرایط و مولفه‌های کوه‌نوردی، وضعیت جغرافیایی و آب‌وهوایی دارای کمترین اثرهای منفی محیط‌زیستی باشد و کمترین مخاطرات برای کوه‌نوردان داشته باشد». 

این طرح در سال 1398، پیشنهاد شد و تیمی از متخصصین گیلانی و ملی در تهیه شیوه‌نامه ملی آن برای فدارسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی اقدام کردند. 

لازم به ذکر است، مجموعه پیشنهاد‌دهنده، تهیه کننده و اجرایی این تیم از استان گیلانی بوده و تلاش ایشان برای حفاظت از محیط‌زیست کوهستان، هم در سطح ملی و هم بین المللی مورد توجه قرار گرفته است. 

افزایش مردم به حضور و پیمایش در طبیعت منجر به ورود گسترده آن‌ها به مناطق کوهستانی و مناطق بالا دست کوه‌ها شده است. این ورود بی‌رویه نه تنها خارج از ظرفیت‌های محیط‌زیستی این مناطق است، بلکه نبود یک الگو و شیوه‌نامه مدون و اجرایی سبب گشایش مسیرهای جدید، بدون توجه به ظرفیت‌های محیط‌زیستی کوهستان شده است.

 مردم فلات ایران، با توجه به شرایط آب‌وهوایی خشک و نیمه‌خشک آن و وجود شیوه معیشت عشایری همواره در دل طبیعت حضور داشته و با کوهستان انس گرفته است، حضورمردم و ورودشان به طبیعت و کوه‌ها امری است که از مدت زمان‌های طولانی ریشه در فرهنگ و سنن آنان نسبت به طبیعت دارد.

اما گسترش بی‌رویه شهر‌نشینی و نداشتن آموزش‌های به‌روز و دوری از طبیعت تبعات منفی بسیاری بر پیکره طبیعت به‌ویژه کوه‌ها وارد کرده است که از جنبه‌های مختلفی نظیر نداشتن آموزش افراد، نداشتن راهنمایان متخصص کافی، آلودگی‌های نوری، بصری و صوتی و... قابل ارزیابی است. به‌عنوانِ‌مثال می‌توان به: 

1- حضور گسترده و تجمع افراد در محیط‌ کوهستان

2- ایجاد سروصدا که منجر به ترس حیات وحش در محیط‌ زیست آ‌نها و افت کیفیت زیستگاه می‌شود.

3- اجرای تورهای غلط و مخرب محیط‌زیست نظیر جشنواره گیاهان دارویی در ایران (چیدن گیاهان با خاصیت درمانی و پزشکی) که امروزه به مدد توجه مردم به زندگی سالم‌تر و ارگانیک به شدت رایج و گسترده شده است. 

4- ابهام در قانون‌های حفاظت از عرصه‌های کوهستانی  

5- نبود دستورالعمل‌های در زمینه مدیریت مسیرهای پیاده‌روی، کوهپیمایی

6- نبود مدیریت اجرایی در پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده

7- تعدد سازمان‌های متولی فعالیتهای کوهنوردی مثل: سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت میراث فرهنگی ، صنابع دستی و گردشگری ، فدراسیون کوهنوردی ، فرمانداری و دهیاری

همگی این موارد منجر به وجود وضعیت آشفته در عرصه‌های طبیعی کوهستانی ایران شده است. بنابراین توسعه روزافزون گردشگری طبیعت‌محور، سبب شده که یک نوع سردرگمی در این زمینه وجود داشته باشد.

این طرح توسط گروهی از متخصصین علوم طبیعی و کوهنوردی استان گیلان و به سرپرستی نیما فریدمجتهدی انجام شده است.