نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد فرهنگ پذیرایی خاص محلی و عوامل انگیزشی به ترتیب بیشترین اثر را در مصرف غذاهای محلی توسط گردشگران در استان گیلان دارند.

به گزارش پایگاه خبری کلانشهر و به نقل از ایسنا، غذا همواره از نیازهای اولیه انسانی بوده که با گذر زمان چهره‌ای فرهنگی یافته است. از این رو تمایل به سفر و تجربه طعم منحصر به فرد و واقعی غذاهای بومی تبدیل به یکی از مهم‌ترین موضوعات صنعت گردشگری شده است. از آن‌جا که گردشگری همواره معلول حس تجربه‌گر و کنجکاو انسان بوده، گردشگری غذا نیز در گسترده‌ترین تعریف تجربه‌هایی منحصر به فرد و به یادماندنی را برای مخاطبان خود به ارمغان آورده است.

در پژوهشی که طیبه نیک‌رفتار، الهه کریمی‌زاده و الهه حسینی از دانشکده کار آفرینی دانشگاه تهران انجام داده‌اند، آمده است: «در گیلان طبیعت به وفور همه چیز را در اختیار مردم قرار داده است؛ وقتی دانه‌ای روی زمین می‌افتد، سبز می‌شود و در سایه همین دست‌ودل بازی طبیعی است که سفره گیلان چنین رنگارنگ شده است. خوشبختانه غذاهای این خطه از کشور جزو معدود غذاهایی است که تغییرات چندانی نداشته و اصالتش را حفظ کرده است. روغن زیتون، برنج، فلفل و اسانس‌های گوناگون گیاهی در فرهنگ غذایی گیلکی شاخصه اصلی است. برگزاری جشنواره‌ها و فستیوال‌های غذایی در محیط‌های روستایی، برگزاری تورهای غذا برای آموزش پخت غذاهای محلی و افزایش گردشگرانی که به دنبال تنوع غذایی در محیط‌های کاملاً سنتی‌اند به ایجاد گردشگری غذایی منجر شده است.»

نیک‌رفتار و همکارانش در بخش دیگری از این پژوهش می‌گویند: «استان گیلان با داشتن بیش از ۱۷۰ نوع غذا در آستانه ثبت جهانی یونسکو قرار گرفته است. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر مصرف غذاهای محلی در سفر بر اساس تحلیل‌های صورت گرفته بر روی داده‌های به دست آمده در استان گیلان است.»

روش این پژوهش آمیخته (کیفی- کمی) است. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل کار آفرینان فعال در زمینه غذاهای محلی استان گیلان است که به وسیله روش گلوله برفی شناسایی شده‌اند. نمونه‌گیری گلوله‌برفی روش زنجیره‌ای مراجعه است که در آن نمونه با افراد در دسترس شروع می‌شود و در مرحله بعد از هر فرد خواسته می‌شود افراد مشابه خود را معرفی کند. این فرآیند تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که نمونه مناسب به وجود آید. در این پژوهش با ۱۸ نفر از کارآفرینان مصاحبه شده تا اشباع نظری حاصل شود.

فرضیه‌های این پژوهش عبارتند از: ۱- فرهنگ پذیرایی خاص محلی بر مصرف غذاهای محلی تأثیر معنادار دارد .۲- عوامل شخصیتی گردشگر در مصرف غذاهای محلی تأثیر معنادار دارد. ۳- عوامل انگیزشی در مصرف غذاهای محلی تأثیر معنادار دارد. ۴- عوامل سلامت در مصرف غذاهای محلی تأثیر معنادار دارد.

در مرحله کمی پژوهش، پرسشنامه‌ای با توجه به داده‌های حاصل از بخش کیفی پژوهش طراحی شده است. جامعه آماری در بخش کمی پژوهش شامل کلیه گردشگرانی است که در بهار و تابستان سال ۱۳۹۵ وارد استان گیلان شده‌اند و غذاهای محلی را میل کرده‌اند. ازآنجاکه حجم جامعه نامعین است، از فرمول کوکران برای جامعه نامعین استفاده شده و حجم نمونه ۳۶۵ نفر به دست آمده است. از نظر جنسیت ۵۷.۶ درصد حجم نمونه را زنان و ۴۲.۴ درصد را مردان تشکیل می‌دهند. هم‌چنین ۵۶.۵ درصد پاسخ‌دهندگان دارای مدرک کارشناسی ارشد، ۳۳.۲ درصد مدرک کارشناسی، ۷.۱ درصد دارای دکتری و ۱.۶ درصد آن‌ها گزینه سایر را انتخاب کرده‌اند. از نظر نوع فعالیت ۸۶.۴ درصد محصل، ۷۲.۳ درصد دارای شغل دولتی، ۵۴.۹ درصد بیکار و ۳۵.۹ درصد دارای شغل آزاد بوده‌اند.

در بخش دیگری از این پژوهش آمده است: «از آنجا که صنعت گردشگری غذا در بسیاری از کشورها با سیاست‌های کشاورزی در ارتباط است و غالباً وسیله‌ای در جهت حمایت از محیط‌زیست و فرهنگ‌های بومی است، می‌تواند عامل مهمی برای توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع باشد. بر اساس نتایج این پژوهش، فرهنگ پذیرایی خاص محلی (۰.۸۴)، عوامل انگیزشی (۰.۶۱)، عوامل سلامتی غذاهای محلی (۰.۷۲) و عوامل شخصیتی گردشگر (۰.۱۹) به ترتیب مهم‌ترین عوامل مؤثر در مصرف غذاها توسط گردشگران بوده است.»

محققان در این مقاله می‌گویند: «نتایج این پژوهش نشان می‌دهد گردشگران از آن جهت به غذاهای گیلانی تمایل دارند که این غذاها با مواد غذایی بومی و سالم و طبیعی تهیه می‌شوند. هم‌چنین نحوه ترکیب و طعم آن‌ها بی‌نظیر است. با توجه به نتایج این پژوهش، پیشنهادهای کاربردی زیر برای استان گیلان به شرح زیر نیز مطرح می‌شود:

-ایجاد رستوران‌هایی با مکان‌های سرو سنتی غذای گیلانی

-برگزاری جشنواره‌های غذایی به صورت فصلی، به منظور کمک به شناساندن غذاهای گیلانی

-ایجاد آگاهی و زمینه‌های تشویقی برای ساکنان بومی در جهت توسعه گردشگری غذایی

-آموزش نیروی انسانی در فعالیت‌های بخش گردشگری به منظور ارائه خدمات کارآمد

-ایجاد بازارهای روزانه و هفتگی صنایع غذایی اعم از محصولات کشاورزی، باغی و دامی در گیلان»

این پژوهش در چهارمین شماره هفتمین دوره فصلنامه علمی -پژوهشی "گردشگری و توسعه" منتشر شده است.