کلانشهر : معاون پژوهشی موسسه کادراس با بیان اینکه در سال ۲۰۲۱ شمار افرادی که اقدام به مصرف مواد مخدر در جهان کرده‌اند به ۲۷۵ میلیون نفر رسیده و ۳۶ میلیون نفر دچار اختلالات سوء مصرف مواد مخدر بوده‌اند، گفت: بر اساس تغییرات جمعیتی تا سال ۲۰۳۰، به تعداد افرادی که در جهان موادمخدر مصرف می‌کنند، ۱۱ درصد افزوده می‌شود.

منصور براتی با اشاره به گزارش جهانی مصرف موادمخدر در سال ۲۰۲۱ که در ۵ جلد تهیه شده است، گفت: بر اساس گزارش جهانی سال ۲۰۲۱ دفتر مقابله با جرم و موادمخدر سازمان ملل متحد، مصرف موادمخدر در حال افزایش است، اما درمان مبتنی بر شواهد بیشتر در دسترس است. بین سال‌های ۲۰۱۹-۲۰۱۰، تعداد افرادی که موادمخدر مصرف می‌کنند ۲۲ درصد افزایش یافته که بخشی به دلیل افزایش جمعیت جهانی بوده است.

وی با بیان اینکه در سال ۲۰۲۱ شمار افرادی که اقدام به مصرف مواد مخدر در جهان کرده‌اند به ۲۷۵ میلیون نفر رسیده و ۳۶ میلیون نفر دچار اختلالات سوء مصرف مواد مخدر بوده‌اند، افزود: بر اساس تغییرات جمعیتی تا سال ۲۰۳۰، به تعداد افرادی که در جهان مواد مصرف می‌کنند، ۱۱ درصد افزوده می‌شود این در حالیست که افزایش قابل توجه ۴۰ درصدی مصرف کنندگان در آفریقا، به دلیل رشد سریع و جوان جمعیت آنهاست.

وجود بیش از ۱۱ میلیون تزریقی در جهان؛ نیمی از این تعداد هپاتیت سی دارند

به گفته معاون پژوهشی موسسه کادراس و طبق برآوردهای اخیر جهانی، حدود ۵.۵ درصد جمعیت بین ۱۵ تا ۶۴ سال جهان حداقل یک بار در سال گذشته مواد مصرف کرده‌اند و این در حالیست که ۳۶.۳ میلیون نفر یا ۱۳ درصد از کل تعداد افرادی که مواد مصرف می‌کنند، از اختلالات مصرف مواد مخدر رنج می‌برند. همچنین برآورد شده که بیش از ۱۱ میلیون نفر در جهان مواد مخدر تزریق می‌کنند که نیمی از آنها به هپاتیت C مبتلا هستند. مواد شبه افیونی همچنان بیشترین بانی ابتلا به بیماری‌های مرتبط با مصرف مواد هستند.

متادون و بوپرنورفین، ۲ ماده شبه افیونی بیشتر در دسترس برای درمان معتادان

براتی با اشاره به ۲ ماده شبه افیونی که بیشترین استفاده را برای درمان اختلالات مصرف مواد شبه افیونی دارند، گفت: متادون و بوپرنورفین، در ۲ دهه اخیر بیشتر در دسترس بوده‌اند. میزان در دسترس بودن این مواد برای مصرف پزشکی از سال ۱۹۹۹، ۶ برابر شده است، از ۵۵۷ میلیون دُز در روز به ۳۳۱۷ میلیون تا سال ۲۰۱۹ رسیده است که نشان می‌دهد درمان داروئی مبتنی بر شواهد بیشتر از گذشته در دسترس است.

تغییرات الگوهای مصرف موادمخدر پیامدهای آن

وی ادامه داد: همچنین در این گزارش توجه ویژه‌ای به موضوع دارک وب‌ها ( Dark Web ـ یا وب پنهان) شده و نشان از قدرت بالای آن در بازارهای جهانی موادمخدر دارد؛ بازارهای مواد مخدر در بستر دارک وب‌ها تنها در طول دهه گذشته ظهور کردند اما بازارهای اصلی هم اکنون حداقل ۳۱۵ میلیون دلار ارزش دارند، اگرچه این تنها بخشی از بازار مواد مخدر است. این روند بین سال‌های ۲۰۱۱ تا اواسط ۲۰۱۷ و از اواسط ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰، چهار برابر افزایش داشته است.

معاون پژوهشی موسسه کادراس تصریح کرد: به نظر می‌رسد ابداع سریع تکنولوژی که با چابکی و سازگاری کسانی که از بسترهای جدید برای فروختن مواد مخدر و سایر مواد استفاده می‌کنند، ترکیب شده یک بازار جهانی را به وجود می‌آورد، جائی که تمام مواد مخدر در همه جا قابل دسترس‌تر هستند. طبق این گزارش، این امر، به نوبه خود توانسته تغییرات در الگوهای مصرف مواد را تغییر دهد و پیامدهایی را برای سلامت عمومی به همراه داشته باشد.

افزایش روش‌های متناوب قاچاق موادمخدر از دریا و خشکی تا هواپیماهای شخصی

بنابر اظهارات براتی، گزارش جدید نیز نشان می‌دهد بازارهای مواد مخدر توانستند بعد از اختلال اولیه به دلیل بروز همه‌گیری کرونا، سریع به کار خود ادامه دهند؛ طغیانی که باعث تحریک یا تسریع برخی از پویایی‌های قاچاق موجود در بازار جهانی مواد مخدر شده است. در این میان می‌توان به حمل و نقل چشم‌گیرتر مواد مخدر، افزایش در تناوب مسیرهای آبی و زمینی مورد استفاده برای قاچاق، استفاده بیشتر از هواپیماهای شخصی برای قاچاق مواد مخدر و طغیان در مصرف روش‌های بیشمار برای انتقال مواد مخدر به مصرف‌کنندگان نهایی اشاره کرد.

توسعه بازار «کوکائین»

وی با بیان اینکه مقاومت بازارهای مواد مخدر در طول همه‌گیری بار دیگر نشان داد قاچاقچیان می‌توانند به سرعت با محیط‌ها و شرایط تغییر یافته سازگار شوند، افزود: زنجیره‌های عرضه کوکائین به اروپا متنوع هستند که باعث پایین آمدن قیمت و بالا رفتن کیفیت و در نتیجه به خطر انداختن اروپا با گسترش هر چه بیشتر بازار کوکائین می‌شود. این امر آسیب‌های احتمالی ناشی از این ماده را در منطقه گسترش می‌دهد.

 
کاهش تعداد مواد روانگردان نوظهور از ۱۶۳ به ۷۱ نوع/موفقیت در ایجاد محدودیت و کنترل ساخت این مواد 
 

معاون پژوهشی موسسه کادراس با بیان اینکه تعداد مواد روانگردان جدید نوظهور در بازار جهانی از ۱۶۳ در سال ۲۰۱۳ به ۷۱ در سال ۲۰۱۹ کاهش پیدا کرد، گفت: این موضوع نشان‌دهنده روند در آمریکای شمالی، اروپا و آسیا است. یافته‌ها حاکی از آن است که سیستم‌های کنترل ملی و بین‌المللی در محدود ساختن مواد روانگردان جدید در کشورهای با درآمد بالا (جائی که این مواد در دهه گذشته پدیدار شدند) موفق بوده‌اند.

خطرهای مواد مخدر زیر سایه کووید ۱۹؛ جذابیت کشت موادمخدر بدلیل شرایط بد اقتصادی 
براتی در ادامه به تاثیر کرونا بر موضوع مواد مخدر اشاره کرد و افزود: کووید-۱۹ ابداع و سازگاری در خدمات پیشگیری و درمان مواد مخدر را از طریق الگوهای منعطف‌تر انتقال خدمات مورد هدف قرار داده است. بسیاری از کشورها به دلیل همه‌گیری، خدمات دارویی تلفنی خود را معرفی یا گسترش دادند که برای مصرف‌کنندگان مواد مخدر به این معناست که مددکاران سلامت اکنون می‌توانند مشاوره و ارزیابی‌های اولیه را با تلفن و با استفاده از سیستم‌های الکترونیک ارائه دهند تا بتوانند مواد تحت کنترل را تجویز کنند.

وی ادامه داد: در حالی که تأثیر همه‌گیری کووید-۱۹ بر چالش‌های مواد مخدر کامل شناخته شده نیست، تحلیل‌های اولیه حاکی از آن است که این همه‌گیری شرایط اقتصادی را به گونه‌ای سخت کرده که کشت مواد مخدر برای جوامع شکننده‌تر و از جذابیت بیشتری برخوردار باشد. تأثیر اجتماعی آن همه‌گیری که باعث افزایش نابرابری، فقر و شرایط سلامت روان به خصوص در میان جمعیت آسیب‌پذیر می‌شود عواملی را برای روی آوردن هر چه بیشتر افراد به مصرف مواد به وجود می‌آورد.

کاهش ۴۰ درصدی نوجوانانی که کانابیس را برای سلامتی مضر می‌دانند

به گفته معاون پژوهشی موسسه کادراس و طبق این گزارش، محصولات فرآوری شده از کانابیس(شاه‌دانه) تقریباً در ایالات متحده آمریکا چهار برابر شده و در ۲ دهه گذشته نیز در اروپا به ۲ برابر رسیده است. درصد THC، اصلی‌ترین عامل روان‌گردان موجود در کانابیس، از حدود ۴ درصد به ۱۶ درصد از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۹ در ایالات متحده آمریکا و در اروپا از حدود ۶ درصد تا ۱۱ درصد در فاصله سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۹ رسیده است.

همچنین بنا بر اظهارات وی، THC موجود در کانابیس مسئول ایجاد اختلالات مربوط به بهداشت روانی در مصرف کنندگان طولانی مدت این ماده است؛ با این حال درصد نوجوانانی که مصرف این ماده را برای سلامتی مضر می‌دانند در همین بازه زمانی ۴۰ درصد کاهش داشته است. این اطلاعات حاصل نتایج نظرسنجی‌هایی است که از دانش‌آموزان و جوانان در ایالات متحده آمریکا و اروپا به دست آمده است؛ همچنین شواهد محدود از دیگر مناطق جهان نیز نشان‌دهنده همین الگوی مشابه مصرف است.

وی افزود: این عدم تناسب میان برداشت موجود از کانابیس‌های قدرتمندتر و مخاطرات واقعی آنها، می‌تواند به تأثیرات منفی مواد میان نسل‌های جوان‌تر بیافزاید. شواهد علمی نشان‌دهنده آسیب بالای مصرف دائمی کانابیس بر سلامت جسمی و روانی به ویژه میان جوانان است. شواهد حاصل از نظرسنجی‌ها حاکی از وجود ارتباط میان آگاهی پایین از خطر مصرف کانابیس و میزان بالاتر مصرف آن است. این امر نه تنها در اروپا و ایالات متحده آمریکا بلکه در سایر نقاط جهان نیز وجود دارد.

معاون پژوهشی موسسه کادراس خاطرنشان کرد: بازاریابی تهاجمی مشتقات ناشی از کانابیس با مقدار THC بالا توسط شرکت‌های خصوصی و تبلیغ از طریق شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند این مشکل را بدتر کند. محصولاتی که اکنون فروش بالایی دارند عبارت از گل کانابیس، سیگارهای آماده، ویپ‌ها، کنسانتره‌ها و کانابیس‌های خوراکی است؛ قدرت این محصولات متفاوت است و می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی باشد و ممکن است نگرانی عمده‌ای در حوزه بهداشت عمومی باشد (به ویژه در برخی از نهادهای قضایی که مصرف کانابیس قانونی شده و محدودیتی در مورد مقدار THC موجود در آن وجود ندارد).

و اما پیشنهاداتی به سیاستگذاران
 

در این راستا براتی به ارائه پیشنهادهای سیاستگذارانه در این زمینه پرداخت و افزود: مبارزه با اطلاعات نادرست در مورد تاثیر مصرف مشتقات کانابیس با ایجاد توانایی در افراد به ویژه میان جوانان در گرفتن تصمیماتی بر اساس برداشت دقیق از این خطرات بسیار مهم است. تلاش در جهت افزایش آگاهی و ارتباطاتی که باعث انتشار اطلاعات علمی واقعی می‌شود بدون انگ زدن به افراد مصرف کننده مواد یا افراد دارای اختلالات مصرف مواد می‌تواند به جلوگیری از سوء برداشت‌ها در این حوزه کمک کند.

وی با بیان اینکه ممنوعیت گسترده تبلیغات و ترویج کانابیس، تضمین‌کننده غلبه منافع بهداشت عمومی بر منافع تجاری است، یادآور شد: این اقدامات می‌تواند به روشی مشابه مفاد کنوانسیون سازمان بهداشت جهانی در زمینه کنترل دخانیات انجام شود. سرمایه‌گذاری بیشتر برای تحقیق در مورد آسیب‌هایی که استفاده غیرپزشکی از کانابیس بر سلامتی وارد می‌کند و تعیین دقیق‌تر شروط بهداشتی بر روی محصولات تولیدی از کانابیس می‌تواند راه علاجی موثر باشد.

معاون پژوهشی موسسه کادراس گفت: نظارت جهانی بر تاثیر قوانینی که اجازه مصرف پزشکی و غیرپزشکی از کانابیس را می‌دهد، کلیدی است برای این امر نیاز است تا روندهای مصرف کانابیس فراتر از یک کشور و همچنین الگوهای مصرف، پیامدهای بهداشتی و اقتصادی و تحولات بازار در بخش‌های قانونی و غیر قانونی مورد سنجش قرار گیرد؛ به ویژه میان جوانان و حتی فراتر از کشورهایی که قانونی شدن مصرف کانابیس در آنها در حال انجام است.