کلانشهر : نسیم طواف‌زاده کارشناس ارشد مدیریت اکوسیستمی درخصوص آلودگی محیط زیست بر اثر شیرابه دفنگاه زباله سراوان،اظهار داشت: سراوان در واقع در بالادست و در یک دره‌ای واقع شده است که این دره توسط رودخانه‌ای به نام نهر چپری رود خان وارد سیاهرود می‌شود و تا تالاب انزلی ادامه دارد.شیرابة زباله‌های این دفن گاه  وارد رودخانه می‌شود و در مسیرش حدود ۱۵۰ حلقه چاه عمیق  و نیمه‌عمیق را آلوده کرده و رودخانه زرجوب و پیر بازار و تالاب انزلی را در مسیر خود درگیر می‌کند.

وی با بیان اینکه شالیرازهای مسیر هم توسط همین آب آلوده آبیاری می‌شوند و در واقع این آلودگی به سفره مردم برمی‌گردد،افزود: برای مردم منطقه نیز آلودگی‌های ناشی از بوی بد روی حس بویایی آنها مطرح است و مهم‌تر از آن بیماری‌های پوستی، گوارشی، انواع انگل‌ها در گزارش‌ها دانشگاه علوم پزشکی گیلان به‌صورت معناداری بالا است.

طواف زاده با تاکید بر اینکه در واقع شیرابه از فاضلاب آلوده‌تر است و خاک و آب منطقه را آلوده می‌کند، ادامه داد: ممکن است تصور شد که آلودگی فقط در محل دفن گاه باشد، اما امروز ما بیشترین آلودگی را در روستاهای اطراف داریم و البته وقتی این شیرابه‌ها وارد سیاهرود می‌شوند، داخل رشت شده  و آن را دور می‌زنند و به گوهر رود می‌ریزند؛ بیرون رشت هم رودخانه پیربازار را می‌سازند و این آلودگی را به همه مسیر می‌برند.

وی با بیان اینکه آلودگی شیرابه دفن گاه سراوان وارد رودخانه زرجوب می‌شود افزود: نکته دیگری که حایز اهمیت است قرارگیری کارخانه کمپوست شهر رشت در بالادست رودخانه گوهر رود بوده و بخشی از شیرابة این مسیر به گوهر رود وارد می‌شود که در نتیجه هر دو رودخانة رشت این بار آلودگی را به همراه دارند.

مدیرعامل مؤسسه سبزکاران بالان با اشاره به اینکه جانمایی دفن گاه سراوان به‌عنوان مرکز دفن  موقت بود و قرار بود برای کوتاه‌مدت اتفاق بیفتد، خاطرنشان کرد: این محل در حدود بیست سال به عنوان جایگاه موقت شناخته می شد و از ده سال پیش به دفن گاه تبدیل شد. کلمه موقت در واقع موارد قانونی را به همراه دارد که لازم است به آن توجه شود، مثلاً برای دفن گاه موقت هزینه نمی‌کنیم و خیلی از مراحل را انجام نمی‌دهیم.

وی افزود: در دهه هشتاد برای کم شدن مشکلات ناشی پسماند تأسیس کارخانه کمپوست مدنظر قرار گرفت و چهار کارخانه کمپوست در گیلان کلنگ زده شد که جانمایی انها مورد بحث است.در دوره بعدی گفته شد که تنها راه مدیریت پسماند در استان‌های شمالی باتوجه‌به اینکه  جایگاه دفن بهداشتی کم است یا وجود ندارد، زباله‌سوز است. اما عملاً می‌بینیم که بعد از 10 سال فقط یک دستگاه زباله‌سوز وجود دارد.در مرحله بعد هم تفکیک از مبدأ مطرح شد، درحالی‌که فرایند مدیریت پسماند یک پروسه است پروسه‌ای که از نقطه‌ای به نام کاهش تولید شروع می‌شود.

طواف زاده خاطرنشان کرد: کاهش تولید پسماند با بازیافت متفاوت است، یعنی باید از تولید پسماند اجتناب کنیم و در مرحله بعد بازیابی یا استفاده مجدد است و در مرحله بعدتر بازیافت قرار می گیرد.

این کارشناس محیط زیست با تاکید بر اینکه یکی از چالش‌های ما در خصوص مشکل سراوان، مسئولینی بودند که دانش لازم را در خصوص مدیریت پسماند نداشتند، افزود: به دلیل این عدم تسلط و برای مرهم‌گذاری بر زخم مردم سراوان وعده‌های دادند که عملاً اجرایی نشد؛ مانند نصب روزشمار و یا وعده تکمیل تصفیه‌خانه.

مدیرعامل مؤسسه سبزکاران بالان خاطرنشان کرد: در گام اول باید بپذیریم  برای فرایند مدیریت پسماند به‌عنوان یک طرح بلند مدت برنامه‌ریزی کنیم؛ از امروز تا چهل سال آینده یک برنامه مطلوبی داشته باشیم و طبق آن فصل‌به‌فصل پیش برویم.گام بعدی شرایط کنونی تولید و مدیریت پسماند است که باید به‌سرعت برنامه‌های جامعی داشته باشیم.به کسب‌وکارهایی که به این حوزه می‌پردازند امتیازاتی بدهیم تا موفق‌تر باشند و شفافیت لازم را در گزارش مرحله‌به‌مرحله پروژه به مردم داشته باشیم و گام سوم که مرتبط به دفن گاه فعلی است باید ظرفیت کارخانه کمپوست را افزایش دهیم تا میزان کمتری از زباله‌ها وارد دفنگاه شود و تغییرات اساسی در تصفیه‌خانه شیرابه سراوان ایجاد کنیم؛ همچنین مدیریت دستگاه و مجموعه را به شخصی کاربلد بسپاریم که حتماً کنار مردم سراوان زندگی کند.

این کارشناس محیط در خصوص خطر انفجار گاز متان موجود در دفنگاه زباله سراوان با اشاره به اینکه دفن گاه های زباله در دنیا جز بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز متان هستند،افزود: انباشت عظیمی از گاز متان را در سراوان  داریم که قبلاً برای آن یک تأسیساتی درنظر گرفته شده بود تا این گاز از این  فضا خارج شود.گاز متان حتی در زباله‌های خانه هم در برابر تجزیه‌های صورت‌گرفته در زباله به وجود می‌آید و انباشت این حجم از گاز در سراوان مانند یک بمب ساعتی است.

وی خاطرنشان کرد: امروز به‌خاطر ازدیاد پشه و مگس روی دفنگاه را با شن و ماسه می‌پوشانند که باعث می‌شود گاز متان در آن محل جمع شود.چند سال پیش این اتفاق در دفنگاه شیراز افتاد و چند نفر هم آسیب دیدند و جان باختند. حتی در دهه ۹۰ در سراوان شاهد آتش‌سوزی بودیم.

این کارشناس محیط زیست ابراز داشت: با افزایش دما، تغییرات آب‌وهوایی و مه سرگردانی که در پایین‌دست وجود دارد لاجرم آتش‌سوزی اتفاق خواهد افتاد که در بهترین حالت بوی دود تا رشت خواهد آمد و مردم را عاصی خواهد کرد.

طواف زاده با تاکید بر اینکه یک مشکل اساسی که وجود دارد این است که حافظه تاریخی سازمانی‌مان انگار با رفتن یک مدیر پاک می‌شود، ادامه داد: با رفتن یک مدیر می‌خواهیم همه چیز را پاک کنیم تا خودمان یک پروسه ایجاد کنیم و  آسیبی که این موضوع به همراه دارد این است که این هزینه‌هایی که شده همگی به‌نوعی هدر می‌رود.