کلانشهر :ولی جهانی روز شنبه  ضمن تأکید بر رفع تمامی موانع موجود در مسیر جهانی‌شدن شهر تاریخی ماسوله و تأکیدات استاندار و رئیس‌کل دادگستری استان گیلان بر همکاری تمامی دستگاه‌های اجرایی در این راه افزود: این فصل‌ از پژوهش‌ها در راستای برنامه‌های این اداره‌کل در مسیر ثبت منظر فرهنگی- تاریخی شهر ماسوله در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو است.

وی اظهار داشت:محوطه تاریخی کهنه‌ماسوله در گذشته در سال ۱۳۷۰ توسط هیأتی به سرپرستی علی‌اصغر مقری و در سال ۱۳۹۱ توسط هیأتی به سرپرستی زنده‌ یاد بهروز همرنگ از باستان‌شناسان برجسته و فقید گیلانی مورد کاوش قرار گرفت.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان اضافه کرد: ماحصل این کاوش‌ها، کشف آثاری متعلق به قرون پنجم تا هشتم هجری قمری شامل بقایایی از بناهای مسکونی، کارگاه‌های ذوب فلز، استحصال و ساخت ادوات فلزی (چلنگری) و سفالینه‌های لعاب‌دار مربوط به دوران سلجوقی از این محوطه است.
جهانی افزود:مقرر شده است تا فصل سوم کاوش‌های این محوطه توسط هیأتی متخصص از باستان‌شناسان با هدف دستیابی به اطلاعاتی در خصوص وسعت تقریبی ماسوله قدیم، درک و شناسایی قدمت کهن‌ترین آثار موجود در این محوطه و علل احتمالی کوچ اهالی آن به شهر کنونی آغاز شود.
جهانی با اشاره به اهمیت این منطقه در تاریخ استان گیلان گفت:  آثار معماری شناسایی‌شده در منطقه کهنه ماسوله شامل فضاهایی کوچک، مربع‌شکل و تو در تو است که گمان می‌رود با کاربری مسکونی و کارگاهی مورد استفاده قرار می‌گرفته و بر اساس مستندات موجود ،زلزله سال ۸۹۰ و شیوع طاعون در سال ۹۴۳ هجری قمری از دلایل احتمالی مهاجرت مردم کهنه‌ ماسوله به محل فعلی این شهر تاریخی بوده است.
محوطه کهنه‌ماسوله در ۱۰ کیلومتری شمال غرب شهر تاریخی ماسوله قرار دارد در تاریخ ۲۸ خردادماه ۱۳۸۵ با شماره ۱۵۶۶۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

ماسوله با قدمتی حدود یک هزار ساله، از سال ۹۰ در مسیر جهانی شدن قرار گرفت و سال۱۴۰۰ با بروز اتفاقات خوشایند از مهیا شدن حضور ارزیابان یونسکو خبر رسید تا اینکه امروز مسئولان استان کمر همت برای رفع موانع ثبت جهانی اش بسته‌اند تا این میراث هویتی گیلان مهر ثبت جهانی را بر پیشانی بگیرد.

ماسوله قطعه از تاریخ گیلان در ۶۲ کیلومتری غرب مرکز استان واقع شده است که با ۳۵۰ خانه تاریخی هویتی ۸۰۰ تا یکهزار سال را به رخ می کشد. پیدایش شهر تاریخی ماسوله و منظر فرهنگی آن، حاصل تعامل هزاران ساله انسان با محیط طبیعی پیرامون خود است که روایت شگفت انگیزی از شکل گیری اولین سکونت گاه های بشری، بواسطه حضور و ورود انسان به خطه سرسبز گیلان تا پیدایش این شهر تاریخی ارائه می دهد که همچنان شور زندگی را بدلیل استقبال گردشگران حفظ کرده است.

ماسوله در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن در کنار رودخانه های جاری بر پهنه صخره سنگ ها، شالی و باغ های چای و معماری پلکانی گِلین منحصر به فرد در دل کوهستان همراه با پنجره های چوبی و گلدان های شمعدانی رنگینش، سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و ثبت جهانی آن از سال ۱۳۹۰ در دستور کار قرار گرفت.