کلانشهر: تابستان که می‌شود همزمان با گرم شدن هوا، تنور بازار اجاره مسکن هم داغ می‌شود. شعله‌های افزایش قیمت‌های اجاره و رهن، خواب و خوراک را از مستأجران خانه به دوش گرفته است.

اگر چه یک «خبرنگار» هستم اما این بار می‌خواهم از زبان یک «مستأجر»،همراه شما در به در این کوچه و آن خیابان، دنبال یک سقف برای گذران یک سال زندگی پر از دغدغه و استرس باشم.

سوار تاکسی شدم، نرسیده به میدان شهید حاج قاسم سلیمانی (توشیبا رشت) پیاده شدم، ساعت به غروب خورشید نزدیک شده بود اما خورشید همچنان داغ و سوزناک می‌تابید وارد مشاور املاک شدم، فضای سردی حاکم بود، یک زوج هم آن گوشه نشسته بودند و با هم پچ پچ کنان واگویه می‌کردند، گویا با هم یک درد مشترک داشتیم و آنها هم دنبال یک سقف برای زندگی بودند.

قیمت‌های شکننده اجاره بها

مدیر املاک سکوت را شکست و سر بحث را باز کرد، وقتی از قیمت‌های اجاره بهای مسکن پرسیدم، یک لحظه سرم سیاهی رفت، قیمت‌هایی رنگ و بوی نجومی داشت. از تعرفه رهن میلیاردی گرفته تا اجاره بهای ۳ الی ۵ میلیون تومانی؛ اعداد و ارقامی که با روح و روان هر آدمی بازی می‌کرد، البته قیمت‌ها به موقعیت مکان و تازه ساخت و یا قدیمی بودن ساختمان‌ها هم بستگی داشت که تفاوت محسوسی نبود.

احمدی یکی از متصدیان مشاور املاک در رشت با اشاره به افزایش تعرفه‌های اجاره و رهن، گفت: نرخ اصلی اجاره بها را صاحب خانه تعیین می‌کند و مشاورین املاک فقط نقش رابط را ایفا می‌کنند.

وی با اشاره به کمبود خانه در شهر رشت، افزود: شرایط به گونه‌ای شده که حتی خانه‌های بی کیفیت و دارای ایرادات فراوان هم با قیمت بالا اجاره می‌رود.

احمدی ادامه داد: هر چه به مرداد ماه نزدیک تر می‌شویم تقاضا برای اجاره مسکن بیشتر شده و به نوعی بازار مسکن داغ‌تر می‌شود.

وی با بیان اینکه نگاه ما مشاورین املاک برقراری انصاف و وجدان است، گفت:در اذهان اینگونه تداعی شده که مشاورین املاک، دلال هستند، اما واقعیت امر این نیست و اکثر همکاران ما منصف هستند.

وی اضافه کرد:ممکن است در جایی برخی مشاورین املاک منافع شخصی را بر منافع عمومی ترجیح بدهند اما نباید این عده کم را با همه یکسان نگریست.

پیرمردی که تمام درآمدش اجاره خانه بود

برای دیدن چند خانه همراه این مشاوره املاکی شدیم. خانه اول که رسیدیم با یک ورودی تنگ و تاریک مواجه شدیم که از همان ابتدا تو «ذوق» می‌زد به ناچار وارد حیات نیم متری شدیم و پله‌های موزاییکی لق را بالا رفتیم، صاحب خانه با رویی گشاده و لبی خندان، درب آلمینیومی را به رویمان باز کرد، فضای اتاق بسیار آشفته و خوف انگیز بود گویا اینجا زلزله آمده است، نکته قابل تأمل تر بهای همین خانه رنگ پریده بود که از پیش پرداخت ۱۰۰ میلیونی و ماهی ۲ میلیون تومان حکایت داشت.

صاحب خانه تا فهمید خبرنگار هستم، سفره دلش را پیشم پهن کرد و با ابراز گلایه از افزایش هزینه‌های ساخت و ساز و مصالح، گفت: مصالح و هزینه‌های ساخت و ساز به قدری بالا است که در توانم نیست تا این ساختمان کهنه را بازسازی کنم.

وی با بیان اینکه تمام درآمدم از راه اجاره خانه است، افزود: سنی از من گذشته است و توان کار ندارم و از دار دنیا همین یک خانه را دارم که آن را هم برای اجاره گذاشتم و از همین را کسب درآمد می‌کنم.

رهن میلیاردی خوش نشین‌ها

وقتی درد و دل این پیرمرد را شنیدم غم و غصه‌هایم یادم رفت، حرف‌هایش بسیار تلخ اما واقعی بود. از خیر این خانه و سقف ترک برداشته اش گذشتیم، چند کوچه بالاتر، مهمان صاحب خانه‌ای شدیم که کارش انبوه سازی بود. با تبسمی غرورانگیز به استقبال ما آمد و به جای یک خانه، یک آپارتمان ۴ طبقه‌ای را نشانمان داد که اکثر واحدهایش اجاره رفته بود و فقط یک واحد خالی داشت،

وارد واحد خالی شدیم در و دیوارش برق می‌زد به قدری شیک و تمیز بود که دلت نمی‌آمد با کفش وارد اتاق بشوید، اما بهایش هم مثل خودش، شیک و مجلسی بود، واحد ۶۰ متری با پیش پرداخت ۵۰۰ میلیون تومان و اجاره ماهیانه ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان که خود را در قد و قواره آن ندیدیم.

از ساختمان شیک و سنگ نمای لاکچری خارج شدیم و خانه گردی‌ها و قیمت‌های گیج کننده، پایمان را به منطقه خوش نشین گلسار رشت باز کرد. قیمت اجاره مسکن سر به فلک کشیده بود و تعرفه‌های رهن خانه هم روی دور دو میلیارد به بالا می‌چرخید، قیمت‌های عجیب و قریبی که کمر گزارش ما را شکست.

صاحب مسکن شدن یک رؤیا شده است

محمدزاده یکی از متصدیان مشاور املاک در گلسار رشت گفت: گلسار از مناطق گران رشت به شمار می‌رود و قیمت اجاره بها در این منطقه بسیار بالا است و گاهاً به خاطر بالا بودن قیمت‌ها، خانه‌ای اجاره نمی‌رود.

وی با اشاره به کاهش توان اقتصادی مردم و افزایش قیمت‌ها، اضافه کرد: هیچ تعادلی بین درآمد، افزایش قیمت‌ها و قدرت خرید مردم وجود ندارد و همین موضوع موجب کسادی بازار می‌شود.

این متصدی مشاور املاک با بیان اینکه تقاضا برای خرید مسکن بسیار کاهش پیدا کرده است، گفت: قیمت هر متر خانه در نقاط مختلف رشت به ۱۰ الی ۱۵ میلیون تومان می‌رسد و در برخی نقاط مثل گلسار هر متری صحبت از ۲۳ الی ۲۵ میلیون است.

محمدزاده گریزی هم به طرح ملی مسکن زد و اجرای این طرح اقدام مثبت و اثرگذار در بازار مسکن دانست و بیان کرد: اگر دولت به وعده خودش در ساخت یک میلیون خانه در طول سال، جامه عمل بپوشاند بخش اعظمی از مشکلات مسکن حل می‌شود.

وی با بیان اینکه صاحب مسکن شدن یک رؤیا شده است، افزود: در سال‌های اخیر قیمت مسکن به قدری دستخوش تغییر شده که داشتن یک خانه ۵۰ متری، به آرزو و رؤیا برای جوانان تبدیل شده است.

افزایش اجاره بها عادلانه نیست‌

قیمت‌های نجومی اجاره بهای مسکن در منطقه گلسار دوباره ما را یاد غم و غصه‌هایمان انداخت، قیمت‌هایی که خلاء نظارت‌ها و بازرسی‌های میدانی در آن دیده می‌شد. تقریباً اکثر تعرفه‌های اجاره بها و رهن کیلویی بود و پایه و اساس و معیار آن در هاله‌ای از ابهام قرار داشت، نظارت‌هایی که مسئولان دم از آن می‌زدند و نسبت به آن تاکید ویژه دارند، در این بحبوحه حساس اقتصادی و قیمت‌های کذایی و «من درآوردی»، مغفول مانده بود.

خانم صفری که به همراه فرزند خردسالش در شهر دنبال خانه می‌گشت با گلایه از افزایش شدید قیمت‌های اجاره بهای مسکن، گفت: درآمد ماهیانه ما کمتر از ۵ میلیون است و از طرفی نصف این پول را باید برای اجاره بدهیم و دیگر خرج‌های خانه و بچه بماند.

وی، افزایش اجاره بها را غیر عادلانه خواند و افزود: برخی صاحب خانه‌ها انصاف ندارند و مستأجر را در تنگنا قرار می‌دهند و هیچ نظارتی هم بر عملکرد آنها نیست.

این شهروند رشتی با اشاره به طرح مسکن ملی و توجه ویژه دولت به تأمین مسکن، اضافه کرد: آغاز طرح مسکن ملی از سوی دولت بارقه امید خانه دار شدن را در ما زنده کرد.

وی همچنین افزود: طرح دولت در تأمین سالانه یک میلیون مسکن اگر با تسهیل گری و شرایط آسان برای مردم صورت گیرد، اتفاق ارزشمندی است.

محکوم به «خانه به دوشی» هستیم

مهربان یکی دیگر از شهروندان رشتی که به همراه همسرش برای پیدا کردن خانه تلاش می‌کرد گفت: فصل تابستان که می‌شود خسته ام از جابجایی‌ها، از پول پیش، از افزایش اجاره بها؛ اما چه کنیم که محکوم به مستأجری هستیم.

وی با اشاره به افزایش بی حساب و کتاب اجاره بهای مسکن در گیلان، افزود: قانون افزایش ۲۰ درصدی اجاره بها در گیلان رعایت نمی‌شود و هر کس برای خودش نرخ تعیین می‌کند.

این شهروند رشتی با بیان اینکه هر سال به محله پایین‌تر و محروم‌تر نقل مکان می‌کنیم، گفت: هزینه زندگی با درآمد هم خوانی ندارد و هر سال برای اینکه یک سقف برای زندگی داشته باشیم به محله محروم‌تر با قیمت اجاره مناسب‌تر می‌رویم.

مهربان با اشاره به به مصوبه سران قوای سه گانه برای کنترل بازار اجاره بها مبنی بر عدم اجبار در تخلیه و جابجایی مستأجران، بیان کرد: برخی از صاحب خانه‌ها به بهانه تعمیر و یا فروش، مستأجران را ملزم به جابجایی و تخلیه خانه می‌کنند و بعد از تخلیه آن واحد را به شخص دیگری اجاره می‌دهند.

وی اضافه کرد: مصوبه سران قوای سه گانه برای کنترل بازار اجاره بها دغدغه مندی آنها را در این حوزه نشان می‌دهد که اگر با نظارت همراه نباشد همه زحماتشان به باد می‌رود.

مصوبه‌ای برای آرامش نسبی

طبق مصوبه مصوبه سران قوا مقرر شده است که در شهرهای استان‌های کشور (جز پایتخت)، اجاره بها تنها ۲۰ درصد افزایش یابد و بر اساس این مصوبه مستأجرین می‌توانند خانه‌های محل اجاره را تخلیه نکرده و جز در موارد استثنا که قانونا باید توسط مالکان اقدام قانونی شود، از تخلیه خودداری کنند.

موضوعی که در این گزارش و بازدیدهای میدانی بسیار جالب و قابل تأمل به نظر می‌رسید، رشد قارچ گونه دفاتر مشاور املاک در نقاط مختلف شهر بود به عنوان مثال در بلوار باهنر رشت اگر به صورت چشمی نگاه کنید به جز چند مغازه خواربار فروشی، کیف و کفش و میوه فروشی، مابقی مغازه‌ها مشاور املاک هستند. این آمار خیره کننده در اکثر نقاط رشت نیز صدق می‌کند، حال سوال اینجا است که آیا همه دفاتر مشاور املاک دارای مجوز هستند؟ اساس و معیار واگذاری مجوزهای فله‌ای به افراد در یک صنف خاص چیست؟ اما نکته مهم‌تر مگر درآمد مشاور املاک چقدر است که در یک خیابان ۳۰۰ متری، ۲۰ دفتر مشاور املاک فعال است؟ تعدد دفاتر مشاور املاک در یک منطقه اگرچه موجب تسهیل بخشی در پیدا کردن خانه برای افراد می‌شود اما از سوی دیگر سرگردانی مستأجران را نیز به همراه دارد.

مردم امیدوار به اقدامات دولت

افزایش اجاره بهای مسکن اگرچه کام مستأجران را تلخ کرده است، اما اقدامات مثبت و اثرگذار دولت سیزدهم در تأمین مسکن که چراغش به تازگی در گیلان روشن شده نویدبخش روزهای خوب برای خانه به دوشان است، خانه به دوشانی که زخم‌های متورم شده «مستأجری» سال‌ها است که بر دوششان سنگینی می‌کند و انتظار دارند که دولت مردمی و انقلابی این بار سنگین را از روی دوششان بردارد.

تحقق اجرای طرح مسکن ملی نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها و سعه صدر مردم است تا در چنین شرایط اقتصادی و تحریم‌های ظالمانه از این پیچ تند تاریخی و بحران زا با موفقیت عبور کنیم.