کلانشهر:در این باره سید جواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به وضعیت ذخایر کالاهای استراتژیک در کشور، گفت: در حوزه کالاهای اساسی ذخایر کشور مطلوب است و دغدغه‌ای برای تأمین کالاهای اساسی مردم نداریم. سید سعید راد، مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز با تأکید بر اینکه تمامی مراکز ذخیره‌سازی کشور مملو از کالاهای اساسی هستند، افزود: محصولات اساسی مورد نیاز مردم عزیزمان به میزان مورد اطمینان در مراکز مختلف در اقصی نقاط کشور نگهداری می‌شوند. وی با اشاره به اینکه اظهار‌نظرهای غیرکارشناسی و بعضاً سیاسی در زمینه کمبود ذخایر کالاهای اساسی به نگرانی مردم عزیزمان دامن می‌زند، اظهار کرد: برای تأمین امنیت غذایی مردم عزیزمان با تمام توان تلاش می‌کنیم و انتظار داریم برخی افراد با اظهارات نادرست خود به امنیت روانی جامعه آسیب نزنند. هرچند برخی از کارشناسان اختلاف و خصومت شخصی این نماینده مجلس با ساداتی‌نژاد را زمانی که وی رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس بود عاملی برای این ادعا مطرح می‌‌کنند، اما در این گزارش قصد داریم صحت این ادعا را جویا شویم.

رخت بربستن قاچاق و تقاضای کاذب از بازار روغن

پس از تخصیص ارز ۴۲۰۰تومانی به واردات روغن، بازار این محصول اساسی با افزایش تقاضا روبه‌رو شد به طوری‌که در سال گذشته واردات این محصول به بیش از ۲میلیون و ۲۰۰هزار تن رسید و این در حالی است که نیاز واقعی بازار کشورمان به روغن حدود یک میلیون و ۵۰۰هزار تن بوده است. به همین دلیل در سال گذشته بخش عظیمی از واردات روغن از بنادر جنوبی کشورمان ترخیص و بلافاصله پس از چند روز از مرزهای شرقی کشورمان به افغانستان و پاکستان قاچاق می‌‌شد به طوری‌که در پایان سال گذشته روزانه ۵برابر بیشتر از مصرف معمول، روغن به استان سیستان‌وبلوچستان ارسال می‌‌شد. حال اما پس از اصلاح ارز ترجیحی، مصرف روغن در کشورمان به همان یک میلیون و ۵۰۰هزار تن برگشته و از ماهی ۱۷۰ تا ۱۸۰هزار تن به حدود ۱۲۰هزار تن رسیده است. از طرف دیگر به دلیل نزدیک بودن قیمت روغن با قیمت این محصول در کشورهای افغانستان و پاکستان، قاچاق این محصول صرفه اقتصادی ندارد به همین دلیل طبیعتاً واردات روغن نسبت به سال گذشته با کاهش محسوسی روبه‌رو بوده است و با توجه به ظرفیت ۵ میلیون تنی استحصال روغن نباتی کشورمان می‌تواند ۵/۳ میلیون تن روغن صادر کند.

پیش بینی تولید ۹ میلیون تن گندم در سال جاری

با توجه به  تغییرات اقلیمی و خشکسالی از طرفی و وقوع جنگ روسیه و اوکراین بسیاری از کشورهای جهان با مشکل کمبود گندم و آرد روبه‌رو شدند به طوری‌که لزوم افزایش ذخایر این محصول اساسی در همه کشورها از اهمیت وافری برخوردار بود. در سال گذشته میزان خرید تضمینی به رقم ۴,۷میلیون تن رسید، این در حالی است که مسئولان امیدوار بودند این میزان به ۹میلیون تن برسد ولی این امر محقق نشد به همین دلیل در سال گذشته کشورمان ۷میلیون و ۷۵تن گندم از دیگر کشورها وارد کرد. ارزبری بالای واردات گندم و ادامه‌دار بودن خشکسالی و جنگ اوکراین، دولت سیزدهم را بر آن داشت تا اقدام به افزایش ۱۳۰درصدی نرخ خرید تضمینی گندم از کشاورزان کند و قیمت آن را از ۵هزار تومان در سال زراعی گذشته به ۱۱هزار و ۵۰۰تومان در سال زراعی جاری رساند. همین امر سبب شد تاکنون و در حالی که دو ماه به پایان برداشت گندم در کشور باقی مانده، میزان خرید تضمینی این محصول از کشاورزان به بیش از ۵میلیون تن برسد و گزارش‌ها حاکی از آن است که میزان خرید تضمینی گندم در سال زراعی جاری به ۷میلیون تن و میزان تولید آن به ۹ میلیون تن برسد. از طرف دیگر وزارت جهاد کشاورزی اقدام به کشت قراردادی گندم در ۲میلیون هکتار از اراضی کشور کرده تا میزان خودکفایی این محصول افزایش یابد.

وفور توزیع برنج در کشور

میزان ذخایر و عرضه برنج در بازار کشور با افزایش محسوسی روبه‌رو بوده است به طوری‌که برنج احتکار شده توسط کشاورزان و دلالان در انبارها به بازار تزریق شده و شاهد آغاز برداشت برنج در استان‌های شمالی کشور هستیم  و طبق آمار گمرک نیز تاکنون بیش از ۵۰۰هزار تن برنج هندی، پاکستانی و تایلندی به کشور وارد شده است. در سال گذشته تولید برنج به دلیل خشکسالی با کاهش روبه‌رو شد، همین امر افزایش واردات این محصول  را دربرداشت، به همین  دلیل وزارت جهاد کشاورزی برنامه خودکفایی برنج و تأمین ۳میلیون و ۲۰۰هزار تن از این محصول را در پیش گرفته است. برای تحقق این امر زهکشی ۳۰۰هزار هکتار از اراضی شمال کشور را با اعتباری معادل یک میلیارد دلار در دستور کار خود قرار داد. یکی دیگر از برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی برای تأمین امنیت غذایی و خودکفایی محصولات کشاورزی از جمله برنج، اجرای کشت قراردادی بود به طوری که در ابتدای فصل زراعی؛ بذر، کود و سم را رایگان دراختیار کشاورزان قرار می‌‌دهد، سپس در فصل برداشت با آنها تسویه می‌‌کند و این در حالی است که در فصل برداشت، محصول را به قیمت روز از کشاورز خریداری خواهد کرد. آخرین آمارها حاکی از آن است که  تاکنون کشت قراردادی برنج ۵۶هزار هکتار در سه استان شمالی (مازندران ۲۶هزار هکتار، گیلان و گلستان هر کدام ۱۵هزار هکتار) نهایی شده و وزارت جهاد کشاورزی به دنبال آن است تا افق ۱۴۰۴ نزدیک به ۲۰درصد از اراضی کشاورزی را به زیر کشت قراردادی ببرد.

خودکفایی در تولید شکر در آینده‌ای نزدیک

پس از اصلاح ارز ترجیحی میزان مصرف شکر با کاهش محسوسی روبه‌رو شده است به‌طوری که میزان مصرف این محصول در بهار سال جاری به ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تن رسید این در حالی است که در بهار سال گذشته مصرف این کالای اساسی ۲۱۰ تا ۲۲۰ هزار تن بوده است. همین امر سبب شده میزان واردات شکر در سال جاری با کاهش ۷۲ درصدی روبه‌رو شود و تا پایان خردادماه  ۱۰۹ هزار و ۱۶۴ تن به کشور وارد شود. از طرف دیگر آن طور که بهمن دانایی، دبیر انجمن کارخانجات تولیدکننده قند و شکر می‌گوید ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن شکر در حال خریداری و حمل به کشور است که این محموله‌ها در مرداد و شهریور که همزمان با فصل برداشت شکر داخل است وارد کشور می‌شود و نگرانی بسیار زیادی در این حوزه وجود دارد که شکرهای تولید داخل روی دست تولیدکنندگان بماند. به همین دلیل به نظر می‌رسد در بازار شکر نیز کشورمان با هیچ‌گونه کمبودی در بازار مواجه نباشد و حتی در سال‌های آینده نیز شاهد خودکفایی در این محصول باشیم.

در سه ماهه ابتدای سال جاری چقدر کالای اساسی وارد کشور شده است؟

براساس آمار گمرک، میزان ثبت سفارش کالاهای اساسی از جمله برنج، گندم و شکر از تاریخ یکم فروردین ۱۴۰۱ تا ۳۱ خرداد همین سال به شرح ذیل است، ثبت سفارش برنج در سال ۱۴۰۱ معادل یک میلیون و ۷۸ هزار و ۳۸۷ تن، ثبت سفارش شکر در سال ۱۴۰۱ معادل ۷۶۹ هزار و ۶۵۴ تن و ثبت سفارش گندم در سال ۱۴۰۱ معادل ۶۰۳ هزار و ۳۸۵ تن است. همچنین وزن ترخیص برنج درسال ۱۴۰۱ معادل ۴۹۳ هزار و ۶۵۸ تن، شکر در سال ۱۴۰۱ معادل ۱۰۹ هزار و ۱۶۴ تن و همین طور گندم در سال ۱۴۰۱ معادل یک میلیون و ۳۵۱ هزار و ۴۰۹ تن بوده است که وزن ترخیص گندم با رشد ۵۳ درصدی و برنج با رشد ۵۸ درصدی همراه بوده اما در حوزه شکر این رقم ۷۲ درصد منفی است.