کلانشهر: روزنامه هم‌میهن در سرمقاله امروز خود نوشت: پرسشی که در خیلی از مجامع مطرح می‌شود، این است که آیا این اعتراضات ریشه اقتصادی هم دارد؟

یکی از علل طرح این پرسش، بطئی بودن آثار اقتصادی است، گویی که اثری ندارند، درحالی‌که نقش اصلی را در اتفاقات ایفا می‌کنند. مثلا شاخص قیمت‌ها طی یک شب چند برابر نمی‌شود، ولی طی ۴۵ سال ۴۰۰۰ برابر می‌شود و این استمرار در تغییر موجب می‌شود که به اثرات مستقیم عوامل اقتصادی توجه کمتری شود. از این رو این متن درصدد است که اخطار دهد تا حاکمیت نسبت به مسائل اقتصادی پیش‌رو در زمستان توجه کند و راه‌حلی علمی برای آن بیابد. کمبود آب، برق، گاز و سوخت، تورم مداوم، کسری بودجه شدید و رشد منفی اقتصاد و تولید همگی می‌توانند موجب ناراحتی و عصبانیت عمومی شوند.

کمبود بی‌سابقه بارش‌ها وضعیت بد آب را بحرانی‌تر می‌کند، از این رو شاید دولت بگوید که این تقصیر ما نیست، بارش نبوده. این را کسی نمی‌پذیرد، زیرا در زمان بارش‌های زیاد نمی‌گویند خدا بهبود بخشید بلکه همه را به حساب خود می‌گذارند به‌علاوه باید برنامه‌ریزی کرد تا کمبود شدید در طول زمان بیشتری خود را نشان دهد.

ظاهراً کمبود آب در بسیاری از مناطق کشور از جمله تهران بسیار جدی است. وضعیت گاز ظاهراً بدتر از آب است. اعداد و ارقام گزارش رسمی کمیسیون انرژی مجلس در این زمینه بسیار گویا است. لذا برخی می‌گویند شاید دوباره به سوخت نفت و چوب روی آوریم! این وضع بد را هم نمی‌توان به حساب خدا گذاشت. تازه امسال خدا به سود آقایان کار کرده و هوا خیلی گرم است و مصرف بالا نرفته.

سال گذشته از طریق قطع گاز کارخانجات، نیاز خانوارها به گاز را تأمین کردند که ضربه اقتصادی بزرگی بود. به‌جز گاز به نظر می‌رسد امسال باید منتظر تولید بنزین پتروشیمی‌ها باشیم که آلودگی شدید هوا تولید خواهد کرد و نیروگاه‌ها نیز مازوت می‌سوزانند و این مسئله نیز آلودگی هوا را تشدید کرده و عصبانیت بیشتری تولید خواهد کرد.

اوضاع تورم نیز بد است. در چهار سال گذشته به‌طور متوسط با حدود ۴۰درصد تورم سالانه مواجه بودیم. طبق قول رئیس‌جمهور قرار بود پارسال نصف شود و در ادامه هم تک‌رقمی شود، ولی نه‌تنها کم نشده بلکه مشکل اصلی این است که تورم مواد خوراکی تا ۸۰درصد هم می‌رسد.

به عبارت دیگر مردم فقیر در عمل مواجه با تورمی بالای ۵۰درصد هستند و این خیلی خطرناک است.

با ادامه سیاست‌های جاری، بیکاری و کاهش رشد اقتصادی در زمستان تشدید خواهد شد. زیرا با تنگ کردن جریان اینترنت و مسدودسازی شبکه‌های اجتماعی، بسیاری از مردم بیکار و فاقد درآمد می‌شوند و اعتراضات هم موجب توقف بیشتری در جریان اقتصادی خواهد شد.

کسری بودجه در کنار افزایش قیمت ارز و تقاضای بالا برای افزایش حقوق‌ها، دولت را در یک دایره معیوب تورمی قرار می‌دهد. مجموعه این شرایط را باید متذکر شد تا دولت در گام اول به آنها اذعان کند و در گام بعدی برای حل آنها اقدام کند. این حل بدون مشورت و با نخبگان اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و بدون مشارکت موثر آنان امکان‌پذیر نیست؛ خود دانید.