کلانشهر: در نگاه کلی علل و عوامل بروز و توسعه حریق شامل بی احتیاطی برخی از رهگذران و شکارچیان، برخی افراد سودجو و فرصت طلب که جنگل ها و مراتع را به خاطر افزایش اراضی زراعی خود به آتش می کشند، است.

همچنین شامل گسترش آتش به جنگل های کاشته شده با گونه های سوزنی برگ که مناطق حساس به حریق را افزایش می دهد، وجود درختان پوسیده، توخالی، شکسته و افتاده فراوان در جنگل که احتمال وقوع و توسعه حریق را افزایش می دهد، بروز پدیده خشکسالی پی در پی، آتش زدن بقایای گیاهان زراعی در اراضی مجاور جنگل ها و مراتع، انداختن ته سیگار روشن و کبریت نیمه افروخته در جنگل و مرتع است.

آتش سوزی ناشی از اختلافات قومی و عشیره ای، آتش زدن قسمت هایی از مراتع به منظور از بین بردن آفات، آتش ذغال رها شده در جنگل پس از پخت و پز گردشگران، جرقه های ناشی از وسایل نقلیه موتوری، تیراندازی در عرصه های جنگلی و مرتعی و بی احتیاطی برخی از دامداران، جنگل نشینان و روستاییان داخل عرصه های جنگلی و مرتعی از دیگر عوامل آتش سوزی جنگلهاست.

میرحامد اختری در گفت وگو با ایسنا، جنگل های استان گیلان با مساحت حدود ۵۶۵ هزار هکتار را از قدیمی ترین جنگل های جهان دانست و اظهار کرد: با توجه به اهمیت منابع طبیعی و جنگل، متاسفانه یکی از مهمترین عوامل تخریب آنها آتش سوزی است و موجب زیان های بسیاری از جمله از بین رفتن درختان، نهال ها و بذرهای جنگلی و مرتعی، آسیب به خاک جنگل و مرتع و از بین رفتن حاصلخیزی، خسارت به گردشگاه های جنگلی، گسترش آفات و امراض گیاهی در مناطق سوخته شده و از بین رفتن منازل و دام های روستاییان روستاهای حاشیه جنگل است.

آتش سوزی اخیر جنگل های گیلان چقدر خطرناک بود؟

وی با بیان اینکه از ابتدای آذر جاری تاکنون موارد متعددی از حریق در سطح استان حادث شد که به دلیل شرایط آب و هوایی و وزش بادهای گرم و خشک در برخی مناطق مثل رودبار، تالش و املش تا حدودی گسترش یافت و خسارات نسبی به عرصه‌ها وارد کرد، گفت: تمامی آتش‌سوزی‌های یاد شده که جمعا ۱۷ مورد در هشت شهرستان تالش، رودبار، املش، رضوانشهر، آستارا، سیاهکل، رودسر و ماسال است، در سطح قابل توجهی به وقوع پیوسته و عمدتا شامل عرصه هایی است که مملو از لاشبرگ درختان ریشه کن و شاخه های خشک شده درختان جنگلی است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان با اشاره به اطفاء کامل حریق در چهار شهرستان ماسال، رضوانشهر، تالش و فومن به مساحت ۴۵ هکتار طی ۲۴ ساعت اولیه، ادامه داد: شاهد تداوم آتش سوزی در شهرستان رودبار بودیم.

وی ضمن قدردانی از نیروهای فرمانداری و شهرداری و سپاه و بسیج و مردم شهرستان رودبار جهت کمک به اطفاء حریق، خاطرنشان کرد: خوشبختانه دو بالگرد آبپاش هلال احمر و هوافضای سپاه پاسداران در استان حضور داشت و طی سه روز اقدام به آبپاشی عرصه های صعب العبور و دره ها که دچار حریق شده بودند، کردند؛ البته بالگردهای اعزامی در چندین نوبت اقدام به تخلیه آب برای اطفاء آتش در شهرستان رودبار کردند که با توجه به شرایط اقلیمی و توپوگرافی و نوع حریق(سطحی) و هزینه های مربوطه، کارایی نیروی پیاده و خودروهای اطفاء حریق مناسب تر ارزیابی می شود.

باد گرم؛ زنگ خطر جنگل های هیرکانی

اختری، مساحت درگیر با حریق در جنگل های رودبار را حدود ۴۰ هکتار دانست و یادآور شد: اگرچه این حریق ها سطحی بود و سوختگی تاجی نداشتیم، اما به صورت لکه ای و منطقه ای در مجموع ۸۵ هکتار آتش سوزی داشتیم.

وی وزش باد گرم را زنگ خطر برای جنگل های دانست و اضافه کرد: به منظور آشنایی هرچه بیشتر ساکنان حاشیه جنگل و نیز گردشگران و کوهنوردانی که طبیعت چشم نواز و بکر استان را برای گذران و تفرج انتخاب کرده اند، خواهشمندیم با رعایت اصول ایمنی آتش روشن کردن در جنگل، در راه صیانت و حفاظت از انفال الهی سهمی داشته باشند.

مدیرکل منابع طبیعی گیلان متذکر شد: با توجه به اینکه شیشه و بطری های یکبار مصرف در اثر تابش نور خورشید به مانند عدسی عمل کرده و با ایجاد حرارت در کف جنگل یا مرتع که دارای خاک برگ یا تراشه های کوچک چوب است، موجب ایجاد حریق می شود، از به جا گذاردن بطری ها و شیشه های شکسته شده در داخل جنگل و مرتع جدا خودداری و در صورت مشاهده جمع آوری شود.

امیر مرادی مدیرکل مدیریت بحران گیلان در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه اول لغایت ششم آذر امسال به صورت متوالی درگیر آتش سوزی در اراضی جنگلی شهرستان رودبار بودیم، اظهار کرد: بخش عمده حریق در دو بخش شمام و سلانسر بود.

وی با اشاره به سوختن لاش برگ های کف جنگل و کنده های پوسیده افتاده، افزود: کلیه نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی و محیط زیست و آتش نشان و هلال احمر و شهرداری و فرمانداری و بسیج و همیاران طبیعت و مردم در منطقه حضور داشتند.

مدیرکل مدیریت بحران گیلان با بیان اینکه این حریق ها به صورت نقطه ای و لکه ای بوده و هیچ درختی نسوخته است، گفت: با هدایت مسیر آتش توسط نیروهای حفاظتی از زمان شروع حریق هیچگونه خطری متوجه خانه های مسکونی و مزارع و دامداری نشد.

مرادی، به سرعت ۱۳۰ کیلومتر بر ساعتی باد گرم و شعله ور شدن آتش زیر خاک اشاره کرد و متذکر شد: وزش باد به خودی خود موجب ایجاد آتش سوزی در جنگل ها نمی شود و حتما عامل انسانی در شروع این آتش سوزی نقش داشته است، اما با کمک نیروهای اطلاعاتی و امنیتی باید سهوی یا عمدی بودن این حادثه مشخص شود.

نیازمند تجهیزات خودرویی و انفرادی هستیم

سرهنگ محمد قربانی لرد فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به وقوع حریق در حدود هشت شهرستان استان از ابتدای آذر امسال تاکنون، اظهار کرد: با توجه به وضعیت جغرافیایی و توپوگرافی جنگل های گیلان و تراکم درختان استفاده از تجهیزات اطفاء حریق انفرادی بسیار موثرتر و اثرگذارتر است، زیرا اغلب حریق ها سطحی بوده و در کف جنگل است.

وی کوله آبپاش، آتشکوب و آتش بر و دمنده را از جمله تجهیزات انفرادی اطفاء حریق دانست و افزود: ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی استان با در اختیار داشتن این تجهیزات اقدام به اطفاء آتش در لحظه می کنند تا شاهد گسترش حریق و آسیب به تنه و تاج درختان نباشیم.

فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان با بیان اینکه از حدود یک ماه پیش کواد کوپتر پایشی را در سطح جنگل های استان فعال کردیم، گفت: این ابزار امکان رصد و پایش هوایی را به یگان حفاظت منابع طبیعی می دهد.

قربانی لرد همچنین از مانیتورینگ یک سوم از عرصه های جنگلی استان خبر داد و بیان کرد: با توجه به هزینه بردار بودن تجهیزات مانیتورینگ، در فاز نخست پایگاه های اطفا و پاسگاه های یگان حفاظت منابع طبیعی را مجهز به مانیتورینگ کردیم؛ البته به دلیل توپوگرافی و تراکم جنگل های گیلان و وجود دره های فراوان نظارت تصویری کارایی کافی را ندارند و حتما باید شاهد حضور نیروها در عرصه ها باشیم.

وی با بیان اینکه خوشبختانه اطلاع رسانی های سریع و حضور نیروهای یگان حفاظت در عرصه ها موجب شده جنگل های گیلان در حریق های اخیر زنده باشد و آسیب نبیند، خاطرنشان کرد: شاهد سوختن کف جنگل هستیم که در چنین مواقعی شاید اطفاء هوایی هم پاسخگو نباشد، زیرا به دلیل تراکم شاخ و برگ درختان آب به قسمت های پایینی نمی رسد و حتما باید نیروی انسانی داشته باشیم.

 

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی گیلان، یکی از تجهیزات مورد نیاز اطفاء حریق در جنگل های گیلان را خودروهای آتش نشانی کمک دار و کوهستانی دانست و بیان کرد: در حال حاضر خودروهای آتش نشانی ویژه داریم که مجهز به تجهیزات اطفاء حریق جنگلی هستند، اما حداقل به ۱۰ خودروی آتش نشانی کوهستانی نیاز داریم تا دسترسی به مناطق صعب العبور را بیشتر کند.

وی با تاکید بر لزوم تجهیز پایگاه های اطفاء حریق منابع طبیعی استان به تجهیزات خودرویی و انفرادی به ویژه دمنده، یادآور شد: دمنده ها کار ۱۵ نیروی انسانی را در اطفاء حریق انجام می دهند و به راحتی آتش بر ایجاد می کنند.

قربانی لرد از بلوک بندی عرصه های جنگلی جهت پایش حریق خبر داد و اضافه کرد: ۳۲۲ بلوک داریم که در هر بلوک حداقل یک نیروی حفاظتی قرار دارد و در صورت مشاهده دود و حریق بلافاصله اطلاع رسانی های لازم را انجام می دهند.

آتش سوزی در جنگل بسیار خطرناک است، چون علاوه بر تخریب منابع طبیعی ارزشمند و محیط زیست و حیات وحش باعث تخریب عناصر غذایی و فقیر شدن خاک می شود و لذا آتش سوزی در جنگل آلودگی هوا و شیوع بیماری های تنفسی را هم به دنبال دارد.