کلانشهر: ماده ۸ قانون هوای پاک، دولت را موظف به تعیین سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه کرده بود؛ از این‌رو بر اساس قانون، در آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک سن فرسودگی وسایل نقلیه را تعیین شده بود. 

در سال ۹۸ فردی به دیوان عدالت اداری درباره این آیین‌نامه شکایت کرده بود. این فرد یک خودروی تویوتای لندکروز ۲۰ ساله داشت که بر اساس قانون باید اسقاط شود، اما با شکایت به دیوان عدالت اداری توانست آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک را ابطال کند.

دیوان عدالت اداری در این زمینه از شورای نگهبان استعلام گرفته بود و بر اساس نظر فقهای این شورا، تعیین سن فرسودگی برای خودروها خلاف شرع است و رای به ابطال آن دادند. شورای نگهبان همچنین تاکید کرد که راهکارهای بهتری در این زمینه وجود دارد. بدین جهت سال ۹۹ بود که بر اساس استعلام دیوان عدالت اداری از شورای نگهبان طبق آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک که درباره سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه بود ابطال شد.

در سال ۱۴۰۰ براساس آیین نامه اجرایی ماده ۸ قانون هوای پاک که با رویکرد حفظ حق مالکیت افراد درخصوص وسیله نقلیه و افزایش نظارت بر انجام معاینه فنی به جای تعیین مطلق سن به عنوان معیار فرسودگی خودرو با توجه به کاهش ایمنی و آلایندگی انواع وسایل نقلیه با گذشت زمان در اثر استهلاک و پوسیدگی اجزا و بدنه، شاخص سن مرز فرسودگی بجای سن فرسودگی تعیین شد و خودروهای مشمول ملزم به افزایش دفعات سالانه معاینه فنی و افزایش هزینه های تردد هستند.

معیار فرسوده بودن یک خودرو بر اساس آیین‌نامه خارج کردن خودروهای فرسوده و قانون هوای پاک «مرز سن فرسودگی» است. سن فرسودگی برای خودروهای عمومی بنزینی و دوگانه‌سوز ۸ سال، خودروهای عمومی پایه‌گازسوز ۱۰ سال، خودروهای عمومی برقی ۱۴ سال، وانت پایه گازسوز ۱۴ سال، بنزینی دوگانه‌سوز دیزلی ۱۳ سال، اتوبوس درون‌شهری دیزلی ۸ سال، اتوبوس پایه گازسوز ۱۰ سال، اتوبوس درون‌شهری برقی (بازسازی‌شده) ۲۰ سال، مینی‌بوس و میدل‌باس درون‌شهری و برون‌شهری دیزلی ۸ سال و پایه‌گاز ۱۰ سال و برای برقی بازسازی‌شده ۲۰ سال در نظر گرفته شده است.

سن فرسودگی اتوبوس برون‌شهری ۱۰ سال، کشنده، کامیون و کامیونت ۱۶ سال، موتورسیکلت بنزینی کابراتوری ۵ سال، انژکتوری ۶ سال و موتورسیکلت برقی ۱۲ سال است. برای سواری‌های دولتی سن فرسودگی ۱۳ سال در  نظر گرفته شده است.

در ۱۸ دی‌ماه سال جاری سردار سیدکمال هادیانفر - رئیس پلیس راهور فراجا - خواستار بازگشت سن فرسودگی به خودروها و جدی گرفته شدن موضوع اسقاط خودروهای فرسوده شد.

یوسف رشیدی - معاون اسبق سازمان حفاظت محیط زیست - در گفت و گو با ایسنا در واکنش به درخواست برای بازگشت سن فرسودگی خودرو اظهار کرد: سن فرسودگی خودرو موضوعی بی‌معنا است چراکه امکان دارد فردی از خودرو به نحوی خوبی نگهداری کند که تا ۳۰ سال هم فرسوده نشود اما در مقابل فرد دیگری پس از پنج سال خودرو خود را به یک خودرو فرسوده تبدیل کند.

وی افزود: در دنیا ملاک فرسودگی خودروها معاینه فنی، تجهیزات کنترل آلودگی و تجهیزات ایمنی خودروها است. باید تجربه دنیا و توجیهات آن‌ها برای ملاک بودن معاینه فنی را دید.

این کارشناس آلودگی هوا تاکید و خاطرنشان کرد: غیر از خودروهای کلکسیونی، اکنون بسیاری از خودروهای در حال تردد به قدری خوب نگهداری شده‌اند که تا ۱۰ سال آینده نیز شاید فرسوده نشوند. خودرو مانند انسان سن پیری ندارد.

رشیدی در پایان ضمن اشاره به ضرورت وجود معاینه فنی کارآمد گفت: معاینه فنی موجود باید تبدیل به یک معاینه فنی کارآمد شود. سیستم‌ها باید به روز باشند به‌طوری‌که بخش‌های کنترل آلودگی هوا، کاتالیست، عملکرد موتور و سیستم‌های ایمنی را بهتر چک کنند. یک معاینه فنی خوب می‌تواند بسیاری از مشکلات ما را حل کند.