کلانشهر: گیلان در آستانه نوروز سراسر شکفتن شده و گیاهان، جنگل و کوهستانهایش از آمدن فصلی نو اطمینان دارند و در این بین روستاها ضیافتی است برای آغازی نو آنچنان که مردمانش در پاسداشت آئین هایشان نشان می دهند گیلان تنها حظ جنگل و باران، برنج و شالی، رودهای خروشان و پامچال، زیستگاه قو و مرغابی، خروش روز و شب امواج دریا نیست بلکه، جشن رنگ در لباس های محلی، آئین ها، جشن‌ها و هزاران جاذبه دیگر است که امروز در شرق گیلان با سمنو پزان و نوروز خوانی نمایان شده است.

آستانه اشرفیه در ۳۵ کیلومتری رشت با سپیدرود، بقعه آقا سید جلال اشرف، پل خشتی، جنگل صفرا بسته و برکات زندگی اش چون برنج، بادام زمینی و حبوباتش شهره است و سمنو بنا به تعریف متون قدیمی «طعامی است که در آن میوه و جوز (گردو) می‌اندازند و گندم را علی‌حده سبز می‌کنند و آن طعام جشن است و به نذر و نیت می‌پزند» و در هفت سین ایرانیان نشانی برای برکتی است که امروز برآوردنش برای نوروز آئین است و برای پاسداشت همین آئین، گیلانیان و گردشگران به جشنواره سمنوپزان در شرق گیلان دعوت شدند و به همیاری، دیگ های عظیم و جوشان سمنو را بر هیزم های افروخته ثبات دادند.
ساز و سورنا و رقص رنگ در لباس های محلی با ابیات نوروز خوانی در هم آمیخته و دیگ های بزرگ سمنو بر آتش هیزم ها می جوشند و زنان اعم از پیر و جوان سمنو جوشان در دیگ ها را هم می زنند تا قوام آید و برکت سفره هفت سین شود.

جشنواره ها مسیری برای انتقال هویت به نسل تازه

سپیده دندانپزشک است و با همسرش که او هم دندانپزشک است دست آرتمیس سه، چهار ساله با موهای فرفری‌اش را گرفته اند و با شعرهای کودکانه به او می آموزند "خوشا به سرزمینی که برکت داره فراوون؛ مردمش حرکت می کنند، باهاش تجارت می کنند، شکر نعمت می کنند. "
آرتمیس هم با شیطنت انگشت کوچکش را در ظرف سمنویی که مادرش خریده و گذاشته تا سرد شود، فرو می برد و ریز ریز بر دهان می گذارد و با لحن کودکانه می خواند: " سمنو آی سمنو مال پای هفت سین سمنو/می ریم که اونو هم بزنیم حواسمون هست، مبادا خسته بشیم و کم بزنیم. "

 سمنوپزان رسمی کهن در گیلان

همه حاج خانم صدایش می زنند و ما نیز. نظارت می کند و جوانه های گندم را با سنگ می سابد و می گوید: برای دیگ تازه باید آماده شود.
وی توضیح می دهد: برخی از مراجعه کنندگان از قیمت های جدید گله‌مند هستند اما سمنو شیره گندم و حاصل زحمت است؛ قیمت های تعیین شده نسبت به زحمتی که برای آن کشیده می شود، ناچیز است.
حاج خانم به توضیحاتش می افزاید: آماده سازی،جداسازی و کوبش جوانه های گندم تا درآوردن شیره گندم با همکاری های شیرین شکل می گیرد و در تمام مراحل یاری دهندگان آرزوهای خود را زمزمه می کنند و با خنده می گوید در برخی جاها معتقدند نباید نگاه مردان به دیگ های سمنو در حال جوش بیافتد و باز خنده اش عمیق تر می شود.
حاج خانم درباره خواص سمنو نیز با خنده می گوید : پوست؛ برای پوست صورت معجزه است و دیگر اینکه غذای استخوان است و از پوکی استخوان جلوگیری می کند و برای زنان باردار بسیار مفید و جبران کم خونی است.

جشنی برای نشاط نوروزی

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان می گوید: جشنواره سمنو یکی از ده ها برنامه ایی است که برای ایجاد نشاط در پیشواز نوروز برپا شده است تا علاوه بر نشاط آفرینی عاملی برای توسعه گردشگری، کارآفرینی و هویت بخشی باشد.

ولی جهانی در حاشیه برگزاری جشنواره سمنو گفت: از ابتدای امسال بدلیل جذابیت های آئینی، بومی و محلی تقویم جشنواره هایی با محوریت محصولات کشاورزی و صنایع دستی، آئین های بومی، بازی های محلی برنامه‌ریزی شد که جشنواره چای در املش، بهارنارنج در لنگرود و کومله، نیشکر در صومعه سرا برخی از آنها بوده است.

وی با یادآوری این موضوع که از ابتدای امسال نزدیک به ۸۵ میلیون مسافر و گردشگر به استان سفر کرده اند و اینک با برگزاری جشنواره های پرنشاط مهیای میزبانی از مسافران و گردشگران نوروزی می شود، افزود: جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی یکی از روش‌های مناسب برای ایجاد جاذبه‌های گردشگری و توزیع گردشگران در سطح استان در ایام مختلف سال است.

سمنو پزان آستانه اشرفیه با همکاری فرمانداری، بخشداری بخش مرکزی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان، شورای اسلامی و دهیاری سیاهکوچه با برپایی غرفه های پخت و عرضه سمنو، اجرای موسیقی سنتی ساز و سورنا، آئین نوروز خوانی، آئین عید بری، آئین هفت سین بران و اجرای نمایش های آئینی و برپایی نمایشگاه های صنایع دستی سوغات محلی برگزار شده است.
گیلان با پیشینه ای کهن سرشار از آئین‌ها و مراسمی است که هر یک در فصل، زمان و مکان خود اجرا می شود و هر یک نشانگر فرهنگی کهن است و امروز بر اساس تعاریف جدید گردشگری این آئین‌ها با تمام داشته‌هایش عاملی در راستای توسعه این صنعت نوپاست و آئین سمنو پزان با همه آئین های اجرا شده در آن شاد باشی برای بهار و جشن نوروز است.