کلانشهر: عطرها همان‌قدر که می‌توانند در ما احساس خوشایند ایجاد کنند گاهی نیز می‌توانند مشکلاتی به دنبال داشته باشند. اگر پس از قرار گرفتن در معرض عطرها یا ادکلن‌های قوی دچار سردرد، مشکلات تنفسی یا بثورات پوستی می‌شوید ممکن است به آن‌ها حساسیت داشته باشید.

نتایج تحقیقی از دانشگاه جورجیای غربی نشان می‌دهد حدود ۳۰ درصد از افراد مورد بررسی، محصولات معطر را تحریک‌کننده می‌دانند. کسانی که آسم یا حساسیت به مواد شیمیایی دارند نیز ممکن است عطرهای قوی را به دلیل علائم آلرژی‌زایی که ایجاد می‌کنند مشکل‌ساز بدانند.

برخلاف گرده گل و گیاه و درختان، عطرها و رایحه‌ها آلرژن نیستند؛ بلکه تحریک‌کننده هستند. اما این بدان معنا نیست که نمی‌توانند علائم آلرژی‌زایی مانند عطسه، سرفه یا سردرد به دنبال داشته باشند.

زمینه آلرژی ارثی است

دکتر عاطفه فخاریان، فوق تخصص ریه و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی در مورد آلرژی و حساسیت به مواد حساسیت‌زای مختلف می‌گوید: اغلب آلرژی‌ها و حساسیت‌ها در فصل بهار بیشتر خود را نشان می‌دهند و علاوه بر آلرژی فصلی، افراد زیادی از علائم آلرژی به مواد مختلف رنج می‌برند. افراد آلرژیک زمینه آلرژی را از پدر یا مادر خود به ارث می‌برند که آتوپی (Atopy) نامیده می‌شود.

این پزشک متخصص ادامه می‌دهد: به نوزادانی که با زمینه آلرژی به دنیا می‌آیند «آتوپیک (Atopic)» گفته می‌شود. پوست این کودکان در دوران نوزادی (اغلب در هفته اول و دوم) خیلی خشک است یا جوش‌های کوچکی روی گونه‌های خود دارند.

کاهش زمینه آلرژی در کودک با شیر مادر

به گفته دکتر فخاریان، اگر نوزاد هنگام تولد تا ۶ ماه اول عمر خود با شیر مادر تغذیه شود و مادر هم انواع مختلف مواد غذایی (به استثنای شیر گاو و محصولات آن) را مصرف کند، احتمال بروز آلرژی‌های تنفسی و پوستی در او کم خواهد شد. درواقع اینگونه کودک با پروتئین‌هایی که در بدن مادر و شیر او ساخته شده در تماس است.

دکتر فخاریان در ادامه بیان می‌کند: زمینه آلرژی در سال‌های بعد زندگی به صورت اگزما در نواحی چین‌های گردن، آرنج، پوست پشت زانوها و علائم تنفسی مانند آبریزش بینی و سینوزیت و آسم، خود را نشان می‌دهد.

عوامل تشدید کننده آلرژی

پیش از اینکه به عوامل تشدید کننده آلرژی بپردازیم، برای درک بهتر موضوع، آلرژی را در افراد مستعد مانند ظرف در نظر بگیریم؛ وقتی این ظرف با مواد آلرژن یا آلرژی‌زا پر شد، ظرف سرریز می‌شود و علائم آلرژی خود را نشان می‌دهد. در حقیقت یعنی هرچه مواد آلرژی‌زا در محیط بیشتر باشد و به فرد دارای زمینه آلرژی نزدیک‌تر، علائم آلرژی هم بیشتر خود را نشان خواهد داد.

دکتر فخاریان در مورد عوامل تشدید کننده آلرژی توضیح می‌دهد: وقتی کودکی با زمینه آلرژی رشد می‌کند و به بزرگسالی می‌رسد، علاوه بر مواد غذایی آلرژی‌زا سایر عوامل نیز آلرژی وی را تحریک می‌کنند. به عنوان مثال، آلرژن‌هایی مانند گرده‌های گل، ذرات معلق در هوا، بوها و دودها، عطرها و همه موادی که از طریق استشمام وارد سیستم تنفسی شوند، سبب تحریک دستگاه تنفسی و بروز علائم حساسیت می‌شوند. 

این فوق تخصص ریه در ادامه درباره کاهش علائم آلرژی در فرد نیز می‌گوید: اگر فرد از مواد و عوامل حساسیت‌زا دوری کند، آلرژی تحریک نمی‌شود و طبیعتا علائمی نیز برای فرد نخواهد داشت.

بهترین راه پیشگیری از بروز علائم آلرژی

به گفته دکتر فخاریان، خیلی از افراد در فصل بهار مبتلا به سردرد همراه با نوعی احساس گیجی، آبریزش بینی، عطسه، سرفه و خلط در گلو می‌شوند که آلرژی بهاره یا فصلی نامیده می‌شود و باید توجه داشته باشیم که بهترین راه پیشگیری از بروز علائم آلرژی این است که تا حد امکان از آلرژن‌ها دوری کنیم. مثلا فرد در خانه به‌خصوص در اتاق خواب گل نگه ندارد یا در معرض دود سیگار نباشد، از نگهداری حیوانات خانگی اجتناب و همچنین از مصرف خوشبوکننده‌ها، عود، اسپری و عطرها خودداری کند.

 

ارتباط عطرها با آلرژی و چگونگی مصرف آن‌ها

مصرف عطرها با توجه به مواد تشکیل‌دهنده‌ و ساختارشان ممکن است مشکلاتی برای افراد ایجاد کند. البته افرادی که زمینه آلرژی ندارند معمولا در این باره نیز مشکلی نخواهند داشت. در صورت بروز مشکل، نوع مشکل هر فرد هم ممکن است متفاوت باشد. مثلا بعضی‌ها دچار سردرد و احساس سنگینی در سر می‌شوند. در حالی که حساسیت عده‌ای با خارش یا عطسه و سرفه همراه خواهد بود.

معمولا بعد از استفاده کوتاه‌مدت از عطرها متوجه حساسیت خود به آنها می‌شویم. بنابراین اگر بعد از مصرف عطر و ادکلن‌ها علائمی را در بدن خود دیدیم یا حس کردیم بهتر است آن محصول را کنار بگذاریم تا حساسیتمان تشدید نشود. سایر مواد آرایشی و بهداشتی، به‌ویژه محصولات مرتبط با چشم و صورت، نیز می‌توانند زمینه‌های بروز حساسیت را در افراد مستعد فراهم کنند.

اگر بعد از یک تا دو هفته از زمان شروع مصرف محصول خاصی، علائم تنفسی، آبریزش بینی، سرگیجه یا سردرد نداشته باشیم یعنی آن محصول برای ما حساسیت‌زا نیست. ولی با مشاهده هرگونه علائمی باید مصرف را قطع کنیم و محصول را کنار بگذاریم. این روش استفاده شامل همه عطرها، اسپری‌ها و کرم‌های آرایشی می‌شود.

به این نکته نیز توجه داشته باشیم که افراد مبتلا به آلرژی فصلی، نباید در فصل آلرژی عطر یا محصولات آرایشی جدید را تست کنند یا از آنها استفاده کنند تا بتوان درباره آلرژی‌زا بودن محصول تشخیص درست داد.