کلانشهر: فردین علیخواه عضو گروه جامعه‌شناسی دانشگاه گیلان در کانال تلگرامی‌اش نوشت: سال گذشته تحقیقی درباره موسیقی رپ داشتم. می‌خواستم ببینم که در شبکه‌های اجتماعی مجازی چه نظراتی درباره این موسیقی وجود دارد. با بررسی صفحات شبکه‌های اجتماعی به‌تدریج موضوعِ فرعیِ دیگری توجهم را جلب کرد و آن نامیدن هنرمندان و خوانندگان نام‌آور با القابی مانند «استاد» بود. می‌دیدم که کاربران شبکه‌های اجتماعی لقب "استاد"را قبل از برخی از اسامی آورده؛ ولی برای برخی دیگر نیاورده‌اند. البته این طبیعی بود چون بدون تردید قرار نیست همه لقب استاد بگیرند. منظور من برای کسانی بود که به نظرم در یک رده و جایگاه قرار داشتند و تفاوتشان تنها در اجرای آهنگ‌های شاد یا غمگین بود. به نظر می‌رسید که این موضوع تصادفی نیست. بیشتر کنجکاو شدم.

در صفحاتی که اعضای آنها بیشتر به موسیقی پاپ علاقه‌مند بودند به‌ندرت دیدم که خوانندگانی لقب «استاد» بگیرند که ایرانیان غالباً با آهنگ‌های آنها شادی کرده‌اند و در مجالس با آثار آنان رقصیده‌اند. مثلاً قبل از نام شهرام شب‌پره به‌هیچ‌وجه لقب "استاد" قرار نگرفته است و نمی‌گیرد ولی در مقابل؛ در موارد متعددی از کسانی مانند داریوش، سیاوش قمیشی، ابی و ستار به‌عنوان "استاد" یاد شده بود. گویا در عرصه موسیقی کسانی که به سمت موسیقی شاد می‌روند شایستگی استاد نامیده‌شدن را از دست می‌دهند. این مسئله درباره کمدین‌های ایرانی هم صادق است. بعید می‌دانم حتی 50 سال دیگر کسی بگوید استاد مهران مدیری!

از طرف دیگر، در صفحاتی هم که اعضاء آنها بیشتر به موسیقی سنتی علاقه‌مند بودند نیز نکتۀ جالبی دیدم. در این صفحات، اکثر کاربران القابی مانند «استاد» را فقط به خوانندگان مردان داده بودند. مثلاً از نام‌آورانی چون بنان، خالقی، بدیع زاده و شجریان همواره با عنوان استاد یاد شده بود ولی ندیدم که از هم‌قطاران اینان که زن بودند و بسیار هم پرآوازه‌اند با عنوان استاد یاد شود. گویا برای زنان لقبِ «بانو» به‌جای استاد نشسته است و نهایت احترام به آنان نیز همین لفظ بانوست!

پرسش این است که چرا در شبکه‌های اجتماعی با زنان (در هر سبکی از موسیقی که باشند) و خوانندگانی که آهنگ‌های شاد می‌خوانند به یک‌شکل رفتار می‌شود؟ چرا همواره «شادی» و «زن» دو مسئله یا مناقشۀ اصلی جامعه ایرانی بوده و هست؟ آیا این سوگیری‌ها در ناخودآگاه ما ایرانیان ریشه دوانده است؟

با همسرم دراین‌خصوص حرف می‌زدیم. به نکتۀ جالبی اشاره کرد. گفت: چرا وقتی که یک مرد دکتر می‌شود دیگران به همسر او می‌گویند "خانم دکتر! " ولی وقتی یک زن دکتر می‌شود کسی به همسرش نمی‌گوید "آقای دکتر!
پرسش قابل تأملی بود.

این یادداشت در کتاب «تا طلاق نگرفتند کتاب ننوشتند»، نشر هنوز منتشر شده است با این تفاوت که نام همه خوانندگان پاپ در آن حذف شده است.