کلانشهر: در دهه‌های اخیر، افزایش مصرف سوخت های فسیلی و افزایش دمای ناشی از آن ها درکنار کاهش بارندگی باعث بر هم خوردن تعادل سیستم اقلیمی کره زمین گردیده و تغییرات گسترده ای را در اغلب نواحی کره زیستی ما موجب شده است، به طوری که از آن به عنوان بزرگ‌ترین معضل قرن بیست و یکم یاد می شود. به دلیل گرمایش جهانی، آب و هوا و بارندگی تغییر خواهند کرد، به طوری که تغییرات کوچکی در آن‌ها می تواند تغییرات نسبتا زیادی را در احتمال وقوع بارش های شدید ایجاد کند.بنابراین برای یک برنامه ریزی درست، پیش بینی دقیق این پارامترهای اقلیمی امری کاملا ضروری به حساب می آید.

در این راستا به گفته محققان، فنی به نام «ریزمقیاس نمایی» بسیار ضروری است. این فن، به عنوان یک روش در تحقیقات برای ارائه اطلاعات مربوط به تغییرات اقلیمی، استفاده می شود. از جمله روش های ریز مقیاس نمایی می توان به روش های آماری و دینامیکی اشاره کرد. روش‌های آماری به علت در دسترس بودن و کاهش هزینه نسبت به روش‌های دینامیکی ارجحیت دارند و خروجی حاصل از شبیه سازی تغییرات اقلیمی در این مدل‌ها، اطلاعات قابل اعتمادی در مقیاس‌های فضایی برای کاربران فراهم می‌کنند و با بررسی روند دراز مدت پارامترهای اقلیمی، می توانند دیدگاه بهتری را جهت برنامه‌ریزی‌های آینده فراهم نمایند.

در این زمینه، یک مطالعه پژوهشی توسط محققان دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد و موسسه تحقیقات آب کشور انجام شده است. در این مطالعه اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی هواشناسی بر روی خشکسالی آب زیرزمینی در مناطق مرطوب و نیمه‌مرطوب در دشت تالش واقع در استان گیلان بررسی شده است.

آن ها بدین منظور، ابتدا مقادیر تغییر اقلیم را با استفاده از مدل‌های مربوطه به دست آوردند و  سپس مقادیر شاخص‌های خشکسالی هواشناسی و آب زیرزمینی و روند این شاخص‌ها را محاسبه نمودند.

بر اساس نتایجی که از این پژوهش به دست آمده، به منظور کاهش خسارات خشکسالی و به‌منظور جلوگیری از افت بیش از حد سفره‌های آب زیرزمینی، لازم است تمهیداتی برای کاهش مصرف آب از سوی مدیران منابع آب و دستگاه های اجرایی در شرایط پیش رو اندیشیده شود.

سعید اسلامیان، پژوهشگر گروه علوم و مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان و همکارانش در این باره می‌گویند: نتایج بررسی و پیش بینی تغییرات سالانه بارندگی و دما طی دوره آتی یعنی از ۱۳۹۹ تا ۱۴۱۹ نشان داد که تحت سناریوهای آب و هوایی مختلف، میزان بارش و دما هر دو افزایش خواهند داشت.

آنها می‌افزایند: با این وجود و علیرغم افزایش بارندگی در سطح منطقه، همچنان برداشت بی‌رویه از سطح آبخوان‌ها منجر به افت آب زیرزمینی در این منطقه می‌شود. همچنین یافته‌ها حاکی از آن است که خشکسالی هواشناسی نیز در دوره های پایه رخ می دهد.

بر اساس یافته‌های این تحقیق که در فصلنامه علمی مهندسی منابع آب وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت منتشر شده اند، به منظور کاهش خسارات خشکسالی و برای جلوگیری از افت بیش از حد سفره های آب زیرزمینی در دشت تالش، لازم است مواردی چون کاهش مصرف آب، اجرای روش های پخش سیلاب و جمع آوری آب حاصل از باران در این مناطق و کشت گیاهان کم آب بر، در دستور کار متولیان استان گیلان قرار گیرد.

گفتنی است دشت تالش، یکی از بزرگ ترین دشت‌های کشاورزی استان گیلان و قطب کشاورزی این استان محسوب می‌شود. روند روبه رشد جمعیت در دهه‌های اخیر، توسعه اجتماعی و اقتصادی، رونق کشاورزی در منطقه و نیز توسعه صنایع در این دشت، موجب افزایش برداشت از منابع آب زیر زمینی در این منطقه شده است و این موضوع، لزوم توجه مسئولان به یاقته‌های پژوهش فوق را دوچندان می‌نماید.