از روز گذشته و به دنبال انتشار آگهی فروش تعدادی از املاک مازاد شرکت دخانیات ایران بحث و بررسی درباره چند و چون موضوع را بین کارگران مجموعه، رسانه‌ها و بعضی کاربران شبکه‌های اجتماعی داغ کرده است. تعدادی، فروش املاک دخانیات را نشانه‌ای از اوضاع وخیم مالی مجموعه می‌دانند و پیش بینی می‌کنند که به زودی کارخانه دخانیات گیلان هم به سرنوشت صنایع پوشش ایران، ایران برک، الکتریک گیلان، فرش گیلان، نیکنوش، جوراب گیلان، کنف کار، ایران کنف، پیله ابریشم شمال، چینی گیلان، کفش گنجه، آلومینیوم خزر، کاشی گیلان و... دچار می‌شود و صدهها کارگر و پرسنل مجموعه بیکار می‌شوند.

برخی هم نسبت به قیمت پایه در نظر گرفته شده انتقاد دارند و مدیران مجموعه دخانیات را مسبب وضعیت می‌دانند و منتقدانی هم تمام این موارد را تصمیم افراد غیر بومی برای وارد کردن ضربه به گیلان و اقتصادش می‌دانند.

علی رغم انتقاداتی که نسبت به وضعیت اقتصادی مجتمع دخانیات گیلان وجود دارد اما به نظر می رسد که موضوع آگهی فروش تعدادی از املاک مازاد شرکت دخانیات ایران ارتباط مستقیمی به تصمیم مدیران مجموعه در استان نداشته باشد. چون شرکت دخانیات ایران هم مانند بسیاری از شرکتهای دولتی با دستور هیات مولدسازی باید اموالی که بلااستفاده فرض شده را به فروش برساند.

هدف از مولد سازی دارایی‌های دولت این است که دولت اموال بلا استفاده‌ یا اموالی که ارزش افزوده و بهره وری پایین دارد و سال‌ها رها شده و استفاده مطلوبی از این اموال صورت نمی‌گیرد را شناسایی کند تا این اموال بهینه سازی شود.

ترس از مولد سازی اما از جایی آغاز می‌شود که درآمدهای کسب شده از فروش املاک و اموال صرف امور جاری شود و نه آنطور که در دستورالعمل ها ذکر شده یعنی توسعه‌ی زیرساخت‌ها.

سوال منتقدان این است که با وضعیت حاکم بر اقتصاد و توان مدیریتی فعلی، چگونه می‌توان انتظار داشت که درآمدهای حاصل از مولدسازی صرف ثروت افزایی و افزایش بهره وری شود؟ اگر مدیرانی چنین توانی داشتند آیا وضعیت اقتصادی کشور چنین بود؟

به این عدد و رقم‌ها توجه کنید: در حال حاضر دو ملک دخانیات در گیلان با این مشخصات و قیمت برای فروش آگهی شده است:

رشت -میدان فرهنگ- روبه روی فروشگاه رفاه- انبار دخانیات ناصریه عرصه 60361 و 20195 اعیان؛ قیمت پایه در نظر گرفته شده برای این ملک 8800000000000 یعنی هشتصد و هشتاد میلیارد تومان است که متری بیش از 10 میلیون تومان قیمت گذاری شده است. نرخی که از نظر منتقدان اندک است و  تناسبی با قیمتهای منطقه ندارد. در محدوده این منطقه، برخی افراد حقیقی، املاک تجاری خود را بیش از 40میلیون تومان برای فروش آگهی کرده‌اند.

ملک دیگر دخانیات گیلان در رشت- میدان شهرداری -خیابان سعدی -کوچه اقتصاد با 4593 اعیان و 9140 عرصه و سند ششدانگ اداره پخش و فروش و فروشگاه با قیمت پایه 2677000000000 یعنی دویست و شصت و هفت میلیارد و هفتصد میلیون تومان آگهی شده است. این ملک هم متری 19میلیون و 419هزار تومان برای فروش آگهی شده است. با توجه به تجاری بودن محدوده مورد اشاره و متراژ زمین، منتقدان مولدسازی می‌گویند قیمت درنظر گرفته شده واقعی نیست. چون هر متر زمین تجاری در محدوده منطقه مورد اشاره بیش از 45میلیون تومان ارزش گذاری می‌شود. مجموع درآمد دخانیات از این دو ملک طبق ارزش گذاری هیات مولدسازی هزار و 147میلیارد و هفتصد میلیون تومان برآورد می‌شود.

 این که نرخ‌های در نظر گرفته شده با چه هدفی از نصف قیمت املاک منطقه هم پایین‌تر است را شاید هرگز هیات مولدسازی پاسخ ندهد. اما آیا وضعیت حاکم بر اقتصاد ایران و توان مدیران مجموعه این اجازه را می‌دهد که همین ارقام مورد اشاره صرف راه اندازی خط‌وط تولیدی جدید و یا نوسازی مجموعه شود؟ یا با ترفندهایی برای پرداخت بدهی‌های سنواتی و یا امور جاری هزینه می‌شود؟

به نظر می رسد از آنجایی که مجتمع دخانیات گیلان بزرگترین واحد تولیدی سیگارت در ایران است و علاوه بر تولید انواع برندهای سیگارت، در زمینه‌ کشاورزی و کشت و خرید توتون هم فعالیت دارد لازم است که مدیران مجموعه نسبت به ابعاد ماجرا به صورت روشن توضیح دهند.

شاید به ظاهر، ماجرا فقط مربوط به فروش دو ملک یک کارخانه باشد. اما ساکنان استانی که در اطراف خود به دلیل ضعف مدیریتی حدود ۷۰۰ کارخانه قدیمی و جدید را تعطیل و راکد می‌بینند، خود را محق می‌دانند نسبت به هر کنش و واکنشی در یکی از مجموعه‌های فعال استان، حساس باشند و بویژه با قیمتهای تعیین شده به نیت بانیان شک کرده و موضوع را با تردید بنگرند.