کلانشهر / امیرحسین کریمی: مراسم افتتاح اولین اپلیکیشن تعاملی خبری استان گیلان و همچنین آئین گرامیداشت پنجمین سال تاسیس رسانه کلانشهر، روز چهارشنبه 22 آبان ماه در سالن رحمدل مجتمع فرهنگی هنری خاتم‌الانبیا برگزار شد. گزارش تصویری (اینجا)

در ابتدای مراسم، رضا عاطفی صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول کلانشهر به معرفی این رسانه پرداخت و گفت: «من از اوایل نوجوانی با علاقه‌ای که به اینترنت و رسانه‌های مجازی داشتم وارد حوزه وبلاگ‌نویسی شدم. پس از آن و با ظهور رسانه فیس‌بوک صفحه‌های داماش گیلان و  سپیدرود رشت را تاسیس کردم که هر دو در آن زمان از پرطرفدارترین صفحه‌های هواداری در گیلان شدند.» او ادامه داد: «پس از تصمیم داشتم تا برندی را در فضای رسانه‌ای گیلان تاسیس کنم که به فضای عمومی شهر رشت بپردازد. در اولین قدم باید برای این رسانه نام مناسبی انتخاب می‌کردم و در نهایت با تیم مشاوران این رسانه روی اسم کلانشهر باران به اتفاق نظر رسیدیم.»

کلانشهر و دغدغه‌های هویتی

عاطفی ادامه داد: «جدای از این کلانشهر همیشه دغدغه‌های هویتی هم داشته است و تلاش کرده تا در جهت حفظ زبان گیلکی حرکت کند.» او افزود: «متاسفانه ما تجربیات خوبی در استفاده از رسانه‌های همه‌گیر در کشور نداریم و رسانه‌های ما با آسیب ضعف مقبولیت و محبوبیت بین مخاطبان روبه‌رو هستند.»

کلانشهر با مردم صادقانه برخورد می‌کند

این فعال رسانه‌ای در ادامه عنوان کرد: «تلاش ما در کلانشهر برخورد بی‌طرفانه با موضوعات است و به همین دلیل مانند سایر صفحه‌های مشابه نه فالوور می‌خریم، نه لایک اضافه می‌کنیم و نه آمارهای نادرست منتشر می‌کنیم.» او ادامه داد: «در همین راستا ما تلاش کردیم تعاملمان را با مردم بیشتر کنیم و به همین خاطر اقدام به ساخت اولین اپلیکیشن تعامل خبری استان گیلان کردیم.»
کلانشهر در مسیر آموزش‌دهی
عاطفی در انتها گفت: «یکی از اصلی‌ترین اهداف ما در کلانشهر آموزش قانونی مطالبه‌گری، در چارچوب قانون اساسی به مردم است. در واقع کلانشهر با رویکردی انتقادی و صلح‌طلبانه درمسیر پیشرفت و توسعه گیلان گام بر می‌دارد.»

حضورسانه‌ها شفافیت را تقویت خواهد کرد

در ادامه نوبت به فیروز فاضلی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان رسید. فاضلی در ابتدا اظهار امیدواری کرد که شوق و شور جوانان در حوزه فناوری اطلاعات و رسانه فروننشیند و آن‌ها بتوانند آینده‌ی روشن‌تری را رقم بزنند. او ادامه داد: «وقتی اکثریت وارد فضای رسانه‌ای شوند و ما اجازه دهیم که در جهت شفافیت حرفشان را بزنند، روند اصلاح امور سرعت بیشتری خواهد گرفت.» او افزود: «مثلا اگر رسانه‌ای اسنادی را در باره تخصیص یارانه کاغذ در اداره فرهنگ و ارشاد منتشر می‌کند نباید با بدبینی علیه آن موضع گرفت. لذا همه چیز را باید در جهت شفافیت پیش برد.»
فاضلی عنوان کرد: «ما قرار نیست در رسانه‌های شهر رشت، واقعیت‌ها را بیش از حد مثبت یا منفی را نشان دهیم. چه ایرادی دارد اگر کلانشهرمان را همانطور که هست با تمام ضعف‌ها و حسن‌هایش بازتاب دهیم؟»

مردم گیلان مردمان هوشمندی هستند

مدیرکل فرهنگ و ارشاد گیلان ادامه داد: «مردم گیلان، مردمان هوشمندی هستند، پس چرا نباید از هوش و درک بالای آن‌ها برای بالا بردن سطح کیفی رسانه‌ها استفاده نکنیم؟» او ادامه داد: «اطلاق لفظ «کلانشهر» به رشت می‌تواند نیروی محرکه‌ای برای ما باشد و آن را می‌توان از دو جنبه بررسی کرد: یک بار از جنبه قانونی و یک بار هم از منظر شهروندی.» فاضلی گفت: «شاید از منظر قانونی رشت تمام امکانات و زیرساخت‌های کلانشهر بودن را نداشته باشد اما از منظر دوم رشت قطعا یک کلانشهر است. زیرا اگر بخواهیم چند شهر را در ایران نام ببریم که مفاخر و تاثیرگذاران عمده‌ای را تربیت کرده باشد، رشت قطعا از سردمداران این جریان است.»
کیفیت در فضای رسانه در گرو کمیت است
عضو هیات علمی دانشگاه گیلان اضافه کرد: «در بحث خبر نمی‌توان انتظار داشت که کیفیت خودبه‌خود به وجود بیاید. بنده همیشه گفته‌ام که کیفیت همیشه از دل کمیت بیرون می‌آید.» او ادامه داد: «در زبانشناسی اصطلاحی تحت عنوان «حقیقت‌شدگی» داریم که بر اساس آن یک کذب آنقدر واگویه می‌شود تا سرانجام به جای حقیقت پذیرفته شود. این مثال در فضای رسانه‌ای امروز ما هم دیده می‌شود و اینجاست که رسانه‌ها باید با تولید محتوی درست به کمک ما بیایند تا واقعیت این شهر به مردم بازنمایانده شود چراکه واقعیت این شهر شهروندان باهوش آن، فرهنگش و مفاخر آن است.»

میراث معنوی ما درحال نابودی است

در ادامه میثم نواییان، سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان به ظرفیت‌های غنی فرهنگی شهر رشت اشاره کرد و گفت: «من در ابتدا می‌خواهم راجع‌به بحث هویتی شهر رشت صحبت کنم، یعنی ما وقتی می‌گوییم «کلانشهر رشت» پشت آن یک مسئله هویتی وجود دارد.» او افزود: «من بسیار نگران این موضوع هستم که هویت و میراث معنوی ما درحال نابودی است.» نواییان اضافه کرد: «از نظر من امروزه در خطرتر از تخت‌ جمشید و چغازنبیل، مادربزرگ‌های ما هستند که به همراه داستان‌ها و نقل‌ها و متل‌های ما درحال به خاک افتادن و ثبت نشدن‌اند.» او در ادامه به آسیب‌شناسی گیلکی صحبت نکردن بسیاری از مردم شهر پرداخت و گفت: «دلایل عدیده‌ای برای گیلکی صحبت نکردن ما وجود دارد. اما مهم‌تر از این موضوع آن است که ما با فرهنگ‌سازی صحیح کاری کنیم که بچه‌های ما گیلکی صحبت کنند.» این کارشناس باستان‌شناسی اضافه کرد: «فرهنگ جز با انتقال نسل به نسل از مادر به فرزند راهی برای ماندگاری ندارد.»

ما گرفتار خودباختگی فرهنگی هستیم

نواییان افزود: «معماری خانه‌ها و فرهنگ زیستی ما در طول هزاران سال به سطح قابل توجهی از همسازی با محیط رسیده بود که متاسفانه در طول چند دهه گذشته با ساختن آپارتمان‌های یک شکل در همه جای کشور درحال نابود کردن آن هستیم.» او عنوان کرد: «حقیقتش این است من آنچنان به تهاجم فرهنگی معتقد نیستم بلکه به نظر من فرهنگ ما پیش از آنکه گرفتار تهاجم دیگر فرهنگ‌ها باشد گرفتار خودباختگی است و ما خودمان درحال نابود کردن خودمان هستیم.»

فرهنگ مانند چای کیسه‌ای نیست 

نواییان ادامه داد: «باید بدانیم که آیا ما هنوز دارای یک خط فرهنگی هستیم که بتوانیم سرمان را با افتخار بالا بگیریم و بگوییم ما گیلانی هستیم یا نه؟ سیصد سال بعد راجع‌به زمانه ما چه قضاوتی خواهد شد؟» او افزود: «قطعا فرهنگ مانند چای کیسه‌ای نیست که منتظر باشیم تا دم بکشد و رنگ دهد، فرهنگ در طول زمان به وجود خواهد آمد و مثل تشکیل لایه‌های زمین شناسی دیر به دیر تکامل خواهد یافت.» او در انتها گفت: «اگرچه ما همیشه در طول زمان به اسطوره‌هایی همچون آرش و سیاوش نیازمندیم اما امروزه شرایط جامعه بشری ایجاب می‌کند که انسان به امکانات پیشرفته‌تری برای دسترسی به اخبار و اطلاعات روز نیاز دارد و از این رو ابتکار راه‌اندازی اپلیکیشن خبری در گیلان می‌تواند اتفاق قابل توجهی باشد.»

شفافیت، جلوگیری از فساد فردی و سیستماتیک است

در ادامه رضا علیزاده، عضو هیات علمی پزوهشکده گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان به آسیب‌شناسی رسانه و نقش آن در آموزش به افراد اشاره کرد و گفت: «رسانه‌ها باید از نزدیک شدن به افراد یا جریان‌های خاص پرهیز کنند و تنها انعکاس دهنده واقعیاتی باشند که در سطح جامعه درحال وقوع است چراکه در غیر اینصورت اعتماد مردم خدشه‌دار خواهد شد.» او افزود: «نکته دیگری که رسانه‌های استان باید به آن توجه داشته باشند انعکاس درست و به دور از جانب‌داری مشکلات استان و همچنین پرهیز از اخبار زرد و بی‌فایده است.»
علیزاده افزود: «شفافیت از مفاهیم سخت و ساده است. ساده از آن جهت که همه از شفافیت سخن می‌گویند اما هیچکس به راحتی نمی‌تواند شفافیت را به صورت عملی اجرا کند. ما باید بدانیم که شفافیت تخریب یکدیگر، دعواهای بی‌سرانجام بین جناح‌های مختلف و افزایش هزینه‌های اجتماعی نیست، بلکه شفافیت اطلاع رسانی صحیح است، شفافیت افزایش مشارکت اجتماعی است شفافیت جلوگیری از فساد فردی و سیستماتیک است، شفافیت کاهش هزینه‌هاست و رسانه‌ها باید از تمام امکانات مجازی استفاده کنند تا راه به سوی شفافیت حقیقی و رشد جامعه مدنی هموارتر شود.» او افزود: «این درحالی است که متاسفانه کج‌رفتاری در حوزه خبر و رسانه منجر به آن شده که یک حباب گفت‌گو بین ما شکل بگیرد.»

رشت و بحران آموزش

علیزاده ادامه داد: «شهر رشت، شهری فرهنگی است و با آمار چند ده هزاری دانشجویانش یکی از پویاترین شهرهای کشور محسوب می‌شود اما رشت نیز با بحرانی به نام بحران آموزش روبه‌روست که متاسفانه این ضعف در آموزش دادن به افراد زمینه‌ساز مشکلات عدیده فرهنگی خواهد بود.»
او ادامه داد: «مثلا چند سال پیش وقتی برای یک تحقیق میدانی از مردم پرسیدیم محل زندگیشان در کدام منطقه شهرداری قرار دارد، متاسفانه نزدیک به هفتاد درصدشان حتی این مورد را که جزء اولین اطلاعات شهروندی هر فرد است نمی‌دانستند. یا مثلا مجموعه مصاحبه‌های کلانشهر با مردم رشت که از آن‌ها درباره مفاخر یا چهره‌های سیاسی استان سوالاتی پرسیده شد و تقریبا اکثر مردم اظهار بی‌اطلاعی کردند. این موارد نشان می‌دهد ما در مسئله آموزش بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم.»

میزان کالای قاچاق، پنج برابر بودجه فرهنگ

در بخش پایانی این برنامه سهیل سجودی، دبیر شورای اصلاح‌طلبان گیلان با ارائه آمارهایی از بودجه فرهنگی استان گیلان گفت: «بودجه سال 98 وزارت فرهنگ و ارشاد در مقایسه با همین بودجه در سال 97، 71 میلیارد و 700 میلیون تومان کاهش داشته است. این درحالی است که به گواه معاون وزیر فرهنگ و ارشاد از کل این مبلغ تنها 15 درصد آن به خود این وزارتخانه می‌رسد.» او افزود: « بودجه دریافتی وزارت فرهنگ و ارشاد در قیاس با بودجه دریافتی سایر وزارتخانه‌ها در رتبه چهاردهم قرار دارد که برابر با یک درصد کل کیک اقتصادی کشور (دربرخی آمارها هم 7/0) است و همانطور که اشاره شد تنها 15 درصد از این یک درصد سهم مستقیم خود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.»
سجودی ادامه داد: «آمارهای دیگری هم وجود دارد که ممکن است نتایج جالبی به دست دهند. مثلا میزان کل کالای قاچاق در سال 97 چیزی حدود پنج برابر بودجه وزارتخانه فرهنگ و ارشاد است.»

سرانه‌ درآمدی هر فرد گیلانی پانصد هزار تومان است

مسئول جمعیت تولیدگرایان گیلان در ادامه عنوان کرد: «اما سهم استان گیلان از این بودجه‌ها چقدر است؟ استان گیلان بر اساس چارت بودجه‌بندی در میان 31 استان در رتبه دوازدهم قرار دارد و مجموع کل بودجه آن در سال 98 نسبت به سال 97 با کاهش 7/58 همراه بوده است.»
او ادامه داد: «بر اساس آمارها و مصاحبه‌های مسئولین سرانه درآمدی هر فرد گیلانی پانصد هزار تومان است و با توجه به این موضوع اگر خانواده‎‌های گیلانی را چهار نفر در نظر بگیریم، با درآمد دو میلیون تومانی هر خانواده جایی برای خرید کتاب، مجله و کالای فرهنگی در سبد کالای ماهیانه باقی نخواهد ماند.»

تغییر واژه‌ها از بار وقاحت معنایشان کم نمی‌کند

سجودی عنوان کرد: «رشد بی حساب پایگاه‌های خبری در استان گیلان و همچنین عدم کار حرفه‌ای در بسیاری از این رسانه‌ها باعث شده است تا اعتماد مردم به رسانه‌های استان روز به روز بیشتر با چالش رو به رو شود.» او افزود: «کلانشهر جز رسانه‌هایی بوده که من در طول این مدت آنچنان کار غیرحرفه‌ای از آن ندیدم وگرنه حتما ذکر می‌کردم.»
او ادامه داد: «وقتی مردم وازگان و اصطلاحاتی را به طرزی خاص به کار می‌برند بی دلیل نیست، ریشه در چیزی دارد. مثلا زمانی که به اداره فرهنگ و ارشاد فقط می‌گویند اداره ارشاد، وقتی به اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی و همچنین اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به ترتیب فقط می‌گویند اداره کار و اداره گردشگری به معنای آن است که این ادارات در ادامه اسم خودشان مفغول بوده‌اند.» سجودی افزود: «حال ما بیاییم و اسم مفاهیم را تغییر دهیم و مثلا به اخراج نیروی کار بگویی «تعدیل نیرو» این موضوع هرگز از بار وقاحت موضوع کم نخواهد کرد.»

مناسبات اجتماعی به موازات هم پیش می‌روند

عضو اسبق هیات مدیره خانه فرهنگ گیلان عنوان کرد: «به صورت کلی در بسیاری از نظام‌های سیاسی مانند کشور ما، امر فرهنگی به عنوان یک امر زیربنایی تلقی نمی‌شود و این امر همیشه در درجه دوم اهمیت است. کلیه مناسبات اجتماعی به موازات هم حرکت خواهند کرد و تحت هیچ شرایطی امکان ندارد که توسعه فرهنگی اتفاق نیفتاده باشد و ما به دنبال توسعه اقتصادی و توسعه سیاسی باشیم.»
او در انتها گفت: «امیدوارم کلانشهر مسیری را که آغاز کرده است ادامه دهد و از نظرات شهروندان بیشتر استفاده کند تا بتواند نیازهای جامعه را با توجه به نیاز مردم منعکس کند.»

پیام پیشکسوت مطبوعات گیلان برای کلانشهر

همچنین در این مراسم محمدتقی پوراحمد جکتاجی، در پیامی ویدئویی که به زبان گیلکی ارائه شد به تیم کلانشهر توصیه کرد که برای موفقیت در این عرصه حتما باید هدفی از پیش تعیین شده داشته باشند. او افزود: «اگر صداقت و شجاعت با هم آمیخته شوند، محتوی یک رسانه به دل مخاطب خواهد نشست.» جکتاجی ادامه داد: «شانتاژهای خبری در همه حال یکی از آفت‌های رسانه است و رسانه‌ها باید از آن دوری کنند. من در تمام طول دوران کاری‌ام سعی کرده‌ام از این پدیده دوری کرده‌ام و فکر می‌کنم که در این راه توفیق پیدا کرده‌ام.» او گفت: «همیشه در هر برهه‌ای از زمان باید از تندروی دوری کرد و مانع از آن شد که احساسات بر کار حرفه‌ای اثر بگذارد.» این پیشکسوت حوزه مطبوعات در انتا با تمجید از عملکرد کلانشهر گفت: «من طی چند باری که موفق به رصد اینستاگرام کلانشهر شده‌ام، خوشبختانه گزارش‌های به‌روز و عکس‌های مناسبی را مشاهده کردم.»