دکتر فاطمه یساری فوق تخصص نفرولوژی بیمارستان مسیح دانشوری و استادیار دانشگاه در گفت وگو با روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ضمن گرامیداشت 14 مارس مصادف با 24 اسفندماه و روز جهانی کلیه، این روز را فرصتی برای ارتقای آگاهی مردم درخصوص اهمیت نقش کلیه‌ها در سلامت افراد و کاهش رفتار‌های خطرساز عنوان کرد.

 دکتر یساری، کلیه را تصفیه خانه بدن و یک ارگان مهم برای تنظیم آب و الکترولیتها و دفع مواد زائد از بدن عنوان کرد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به شیوع بالای بیماری‌های کلیوی در جهان گفت: بیماری‌های کلیوی در مراحل اولیه خاموش و بدون علامت هستند و زمانی علایم آنها آشکارمی‌شود که عملکرد کلیه‌ها کاهش ‌یافته یا متوقف شده است؛ متاسفانه در این مرحله بیماری بسیار پیشرفت کرده است.

 به گفته این فوق تخصص نفرولوژی با آگاهی بخشی و اطلاع رسانی عمومی درخصوص اهمیت و نقش کلیه‌ها، علل بیماری‌های کلیوی، علایم و راه‌های پیشگیری می‌توان احتمال ابتلا به  اختلالات عملکرد و نارسایی کلیوی را کاهش داد و از مرگ بسیاری از افراد جلوگیری کرد.

دکتر فاطمه یساری با اشاره به نحوه عملکرد کلیه افزود: کلیه‌ها از طریق ترشح آب و مواد اضافی به داخل ادرار در تنظیم مایعات بدن نقش دارند.

انواع بیماری‌های کلیوی

این استادیار دانشگاه نارسایی را از شایعترین انواع بیماری‌های کلیوی عنوان کرد که به دو صورت حاد و مزمن مشاهده می شود و در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.

به گفته دکتر یساری این بیماری در مراحل اولیه بدون نشانه بوده و اغلب به صورت تصادفی و با آزمایشی که به دلایل دیگری انجام شده تشخیص داده می‌شود که متاسفانه معمولا دیرهنگام است و نارسایی مزمن کلیه اتفاق افتاده است.

این فوق تخصص نفرولوژی، نارسایی مزمن را مرحله‌ای از نارسایی برشمرد که کلیه‌ها در اثر تخریب پیشرونده و غیرقابل برگشت نفرون‌ها (واحدهای عملکردی کلیه)، دیگر قادر به دفع مواد زائد و سمی از بدن نیستند و  این مواد در خون تجمع پیدا می‌کنند.

وی از دیگر بیماری‌های کلیوی به سنگ کلیه، بیماری‌های ژنتیکی، کیستیک و مادرزادی کلیه و اختلال عملکرد کلیه‌ ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای(دیابت، پرفشاری خون، روماتیسمی و...)  اشاره کرد.

به گفته دکتر یساری برخی از اختلالات عملکرد کلیه نیز در اثر مصرف بی‌رویه داروهای مسکن، نمک زیاد و غذاهای فراوری شده و درنتیجه آسیب کلیه‌ها ایجاد می شوند.

این استادیار دانشگاه با بیان این که گاهی بیماری‌های مزمن کلیه در اثر بیماری‌های زمینه‌ای نظیر دیابت  و پرفشاری خون بروز می‌کند یادآور شد: 50 درصد از بیماران دیابتی، نارسایی مزمن کلیه را تجربه می کنند. پرفشاری خون نیز باعث آسیب به کلیه‌ها می شود.

فاکتورهای خطر بیماری کلیه

دکتر یساری، دیابت و پرفشاری خون (شایعترین بیماری‌های متابولیک جهان) را از علل مهم نارسایی مزمن کلیه برشمرد و چربی خون بالا، چاقی، استعمال دخانیات، سبک نادرست زندگی، مصرف بی رویه نمک، عدم تحرک، مصرف خودسرانه داروها مانند مسکن‌ها، آنتی بیوتیک‌ها و مکمل‌های بدنسازی را از دیگر فاکتورهای خطر بیماری‌های کلیه عنوان کرد.

به گفته این فوق تخصص نفرولوژی بسیاری از مکمل‌هایی که جوانان برای بدنسازی استفاده می‌کنند متاسفانه منجر به آسیب‌های کلیوی می‌شود که حتما باید تحت نظر پزشک و متخصص تغذیه تجویز شود.

علایم بیماری

این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به علایم بیماری گفت: متاسفانه اکثر اوقات بیماری‌های کلیوی بدون علامت هستند و زمانی علامت دار می شود که بیماری بسیار پیشرفت کرده است.

وی افزود: گاهی بیماران کلیوی با علایم بسیار حاد و شدید به اورژانس مراکز درمانی مراجعه می‌کند. اما در مراحل اولیه بیماری (مرحله بی صدا و خاموش)، اکثر افراد به واسطه یک آزمایش خون یا ادارار غیرطبیعی که به دلیل دیگری انجام دادند به پزشک متخصص کلیه ارجاع داده می شوند.

این نفرولوژیست دانشگاه فشارخون نرمال و طبیعی را شامل فشارخون ماکزیمم زیر 130 میلیمتر جیوه و فشارخون مینیمم را زیر 85 برشمرد و بیشتر از این مقادیر را پرفشاری خون تلقی کرد.

وی با اشاره به فشارخون بالا به عنوان یکی از علایم بیماری‌ کلیه تاکید کرد: بیمارانی که حمله اول پرفشاری خون آن‌ها بسیار شدید است یا با مشکلات قلبی شدید و فشارخون بسیار بالا مراجعه می کنند بدون وجود سابقه خانوادگی فشارخون بالا باید حتما از نظر علل ثانویه فشارخون از جمله بیماری‌های کلیه مورد بررسی قرار گیرند.

به گفته دکتر یساری ورم یا ادم پا، پف زیر چشم، فشارخون غیرعادی از نشانه‌های بیماری‌ کلیه هستند و کمرنگی و پریدگی رنگ پوست، کاهش حجم ادرار و تکرر شبانه ادرار (اخیرا ایجاد شده) از علایم بیماری‌های کلیه در مراحل پیشرفته هستند.

این فوق تخصص نفرولوژی خاطرنشان کرد: در مراحل پیشرفته تر بیماری‌های کلیوی فرد دچار تنگی نفس، ورم عمومی بدن، بی اشتهایی و تهوع صبحگاهی می‌شود.

وی با تاکید بر ضرورت انجام سالانه آزمایش‌های کلیوی در بیماران دارای سابقه سنگ کلیه یا کیست گفت: در این بیماران به خصوص افرادی که سنگ کلیه را دفع نمی کنند به تدریج بافت نرمال کلیه از بین رفته و اختلال عملکرد کلیه بروز می کند که ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. بنابراین سالانه باید آزمایش عملکرد کلیه را انجام دهند.

به گفته این فوق تخصص نفرولوژی، مبتلایان به دیابت نیز باید از نظر عملکرد کلیه هر شش ماه مورد آزمایش و بررسی قرار گیرند تا رد پای اختلالات کلیوی در آن‌ها سریعتر تشخیص داده شود.

پیشگیری

دکتر فاطمه یساری با توجه به شیوع بالای بیماری دیابت که یکی از علت‌های شایع نارسایی مزمن کلیه است، کنترل دیابت و جدی گرفتن این بیماری را یک عامل بسیار مهم در پیشگیری از بیماری‌های کلیه ذکر کرد.

به گفته وی کنترل دیابت، کنترل پرفشاری خون، کنترل چربی خون بالا، تنظیم وزن، ورزش مناسب، رژیم غذای مناسب (کم نمک، کم چرب)، عدم مصرف خودسرانه داروها ضمن این که در جلوگیری از بیماری کلیه بسیار کمک کننده هستند، پیشرفت بیماری در مبتلایان را نیز کاهش می‌دهد.

درمان

فوق تخصص نفرولوژی بیمارستان مسیح دانشوری بسته به مرحله و نوع بیماری، درمان بیماران را متفاوت دانست و یادآور شد: با توجه به علت بیماری، درمان ها به روش‌های جراحی، سنگ شکن، درمان های دارویی، دیالیز و پیوند صورت می‌گیرد.

دکتر یساری، رعایت منظم و دقیق رژیم غذایی و داروهای تجویز شده توسط بیمار را عامل بسیار مهمی در فرایند درمان یا کنترل بیماری برشمرد و تاکید کرد: توصیه‌ها، داروهای تجویز شده، پرهیزهای غذایی و رعایت رژیم غذایی، بسیار اهمیت دارد و بیماران باید آن‌ها را جدی بگیرند.