اختصاصی کلانشهر: رضا حقی*-در راستای پیشنهادات عملی برای برندسازی شهر رشت، دومین یادداشت را مبنی بر داشتن گام عملی جهت حفظ عنوان رشت شهر خلاق خوراک با اهداف افزایش سرمایه اجتماعی و مشارکت مردمی در راستای افزایش درآمد اقتصادی شهروندان و همچنین ایجاد شور و نشاط با نمایاندن ویژگی «رشت شهر شب‌های روشن» به حضور تقدیم می شود.(یادداشت اول با عنوان به جای یاس هلندی در ورودی رشت بادرنگ بکاریم را اینجا بخوانید)

 مردم استان گیلان و خصوصاً شهر رشت دارای خصوصیاتِ گاهاً منحصر به فردی می‌باشند که کمتر به آن پرداخته شده است.

در نگاه اول همزمانی ماه رمضان و برگزاری جشنواره غذا می‌تواند تعجب برانگیز باشد ولی مردم رشت و البته گیلان،جز معدود نقاط ایران هستند که غذاهای مخصوص ماه رمضان دارند.

در شهرهای  دیگر اغلب غذاهایی در ماه رمضان استفاده می‌شود که در طول سال نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور مثال شهر اصفهان هلیم بادمجان، تبریز کوفته تبریزی، زنجان تاس کباب و کله جوش، اهواز تشریه، حتی کرمانشاه که به عنوان دومین شهر خلاق خوراک معروف است، آش عباسعلی‌اش در طول سال مورد استفاده عموم قرار می‌گیرد.

اما در رشت غذاهای  مخصوص افطار داریم. شامل شامی که در شهرهای دیگر به شامی رشتی معروف است به همراه  نان و پنیر و سبزی شروع می‌شود و با انواع فرنی، آش شله قلمکار، شله زرد ادامه پیدا می‌کند.

از همه  خاص‌تر و معروف‌تر رشته و خوشکار که مخصوص استان ماست.

همین طور دسر سنتی مثل اخته و خمس و دوشاب برنج را نیز شامل  می‌شود.

جالب است که در این ماه از سال ما شاهد صف خرید سبزی، صف خرید رشته و خوشکار، صف خرید اخته و خمس، خرید آش و هلیم، صف یخ در بهشت سنتی و کدو در محلات قدیمی همچون ساغری‌سازان را شاهد هستیم.

 این غذاها به صورت پراکنده در سطح شهر عرضه می‌شوند.

پیشنهاد مشخص برگزاری جشنواره غذا ماه رمضان با عنوان از افطار تا سحر در پیاده‌راه شهرداری رشت می‌باشد.

این جشنواره در دو بخش مردمی (زنان خانه دار)  و اصناف با حضور رستوران داران، کافه داران، آبمیوه فروشان، و فروشندگان آش، هلیم، کله پاچه و قنادان که  حدود ۳۰۰۰ مغازه دار را در برمی‌گیرد.

این جشنواره در دو بخش مسابقه، عرضه و فروش برگزار می‌شود.

در سال اول اگر ۵ درصد از اصناف مذکور در این جشنواره شرکت کنند شامل ۱۵۰ غرفه می‌شوند.

در بخش مردمی - برای زنان سرپرست خانوار نیز- حداقل می‌توان ۵۰ غرفه برای عرضه انواع خوراکی‌های خانگی مخصوص ماه رمضان در نظر گرفت.

با تقسیم بندی هر خیابان برای عرضه خوراکی خاص مثلاً خیابان امام  خمینی برای عرضه خوراکیهای رستوران داران، کله پاچه و  واویشکا، پیاده راه علم الهدی برای کافه داران و آبمیوه فروشان برای عرضه انواع نوشیدنی و پیاده راه خیابان سعدی برای عرضه  انواع آش و هلیم و انواع شیرینی مخصوص این ماه مثل رشته خوشکار، خاتون پنجره (نان‌پنجره‌ای)، دوشاب برنج و حلوا.

میدان اصلی شهرداری نیز برای عرضه انواع خوراکی‌های فوق برای شهروندان در بخش مردمی و خانگی در نظر گرفته می‌شود.

در بخش عرضه خانگی، چون رشت دارای تنوع قومیت‌های مختلف است و به جز گیلک زبان‌ها و تالش زبان‌ها طی سال‌های اخیر بر تعداد تُرک زبان‌ها،تاتها و گالش‌ها هم اضافه شده است موضوعی که می تواند جذابیت خاص و دوچندانی  را به این بخش بدهد.

پخت و عرضه انواع نان محلی، حلوا، آش و دسر توسط افراد فوق می‌تواند به تنهایی یک جشنواره اقوام باشد.

 برای اهمیت دادن به عنوان رشت شهر خلاق خوراک می‌توان با ایجاد انگیزه برای خلاقیت در بخش مردمی و حرفه‌ای به منظور افزایش مشتری و احترام به ذائقه‌های مختلف در طعم، رنگ و اندازه محصولات سنتی جایزه ویژه خلاقیت در نظر گرفت.

به طور مثال رشته و خوشکار در اندازه مختلف، از لقمه‌ای گرفته - یعنی یک سوم رشته خوشکاری که الان مورد استفاده قرار می‌گیرد- تا دو برابر این محصول فعلی، در رنگ و طعم‌های مختلف (زعفرانی زرد، قهوه‌ایی کاکائویی، لبویی قرمز، سبز  اسفناج) این مورد در مورد فرنی و شله زرد  نیز در رنگ‌های مختلف نیز می‌تواند انجام گیرد.

این جشنواره در سال اول به مدت ۱۰ روز و در سال‌های بعد می‌تواند به کل ماه رمضان تسری یابد.

در بخش مسابقه نیز نفرات برگزیده در دو بخش خانگی و اصناف (مغازه داران سطح شهر) انجام می‌شود.

 با انتخاب بهترین آش، هلیم، رشته و خوشکار، خاتون پنجره، کله پاچه، شامی، دمنوش، آبمیوه و همچنین انتخاب بهترین غرفه از نظر رعایت بهداشت، بهترین تزیین بهترین غذاهای خلاق، بهترین رعایت اخلاق و احترام به مشتری، می‌توان گام عملی در برندسازی خوراکی‌های عرضه شده و همچنین افزایش درآمد اقتصادی برداشت.

اگر بخواهیم جشنواره غذایی از افطار تا سحر را در شهری جز رشت پیشنهاد بدهم مطمئناً به ارائه کننده این طرح می‌خندند چون در اکثر شهرهای ایران تفریحاتی به عنوان شب‌گردی، خیابان‌گردی، غذای خیابانی و پیاده‌روی خانوادگی محلی از اعراب ندارد.

در رشت یک سرمایه عظیم مورد غفلت قرار گرفته است و آن حضور مردم از عصر تا پاسی از شب در سطح شهر خصوصاً در پیاده‌راه فرهنگی است.

 وجود گاری کباب‌ها و دستفروشان مختلف از پوشاک و اسباب بازی گرفته تا چای و شیرینی موید این نکته است. اعلام نفرات برگزیده در بخش‌های مختلف و اهدای لوح تقدیر و تندیس و نصب بنر و پوستر برای برگزیدگان می‌تواند یک حرکت بزرگ اجتماعی باشد که سرمایه رشت را از قوه به فعل در می‌آورد .

تصور کنید رستوران‌دار، قناد، کافه‌دار تندیس جشنواره و لوح تقدیر دریافت شده را در مغازه خود می‌گذارد و یا با نصب بنر و پارچه نوشته، برگزیده شدن خود را در این رویداد به همه اعلام می‌کند.

ضمن آنکه در فروش محصولات آن مغازه نقشه زیادی دارد، عملا تبلیغ «رشت شهر خلاق خوراک» را دارد انجام می‌دهد.

رشت با میانگین جمعیت روز و شب حدود یک میلیون نفر دارای حدود ۷۰۰ رستوران است و شهر بارسلونا اسپانیا نیز به عنوان شهر خلاق خوراک با جمعیت حدود دو برابر رشت (بدون در نظر گرفتن حومه) چیزی حدود ۱۰ هزار رستوران دارد!

در این جشنواره می‌توان از پیشکسوتان مختلف این عرصه تقدیر به عمل آورد.

 آش طوطی با سابقه بیش از یکصد سال سابقه در ساغری‌سازان و یا چلوکبابی سلامت، جهانگیر، اردشیر، محمود و یا واویشگاه صداقتی پل عراق که به صورت نسل در نسل در این شهر به این حرفه می‌پردازند. در کمتر برنامه‌ای نامی از اینان برده شده است.

بزرگداشت شهروندان در صنف‌های مختلف  فقط تکریم آنان نیست بلکه نشان دادن بینش مسئولین شهری است و یک اقدام عملی است برای اینکه شعارهای ما را به شعور نزدیک کند.

باور داشته باشیم تکریم و احترام گذاشتن به شهروندان، تکریم و احترام مسئولین شهری را به دنبال خواهد داشت.

از بخش‌های دیگر این جشنواره بخش فرهنگی و هنری است.

با اجرای زنده هنرمندان صدا و سیما و دیگر هنرمندان در وسط میدان شهرداری و پخش مستقیم آن از صدا و سیما می‌توان نظر خیل عظیمی از شهروندان رشت را به سوی شبکه استانی جلب نمود.

مصاحبه با شهروندان، غرفه‌داران در بخش‌های مردمی و حرفه‌ای و اعلام نفرات برگزیده حرکتی است به سوی گسترش مخاطب برای صدا وسیما در طیف های مختلف مردم و اقدام عملی در آشتی با مردم و ایجاد شور و نشاط به منظور افزایش سرمایه اجتماعی.

همکاری شهرداری با مساجد و هیئت‌های مذهبی با حضور متولیان این امر یعنی سازمان تبلیغات اسلامی و اداره اوقاف در جهت عرضه افطاری‌های رایگان به عموم مردم می‌تواند بخش دیگری از این جشنواره باشد.

مساجدی مثل مسجد حاج مجتهد در خیابان شریعتی، مسجد امیرالمومنین در حافظ آباد، مسجد صاحب زمان آسایش ۲۱ و مسجد رسول الله  آسایش ۷ سلیمانداراب و حسینیه شهدای گمنام  پارک ملت سال‌هاست که در ماه رمضان افطار می‌دهند.

این امر می‌تواند هم توسط هیات مذهبی و مساجد و هم هر شب توسط یک صنف مثل قنادان، آبمیوه‌داران، رستوران داران، کافه داران انجام گیرد.

 اگر دلیل عدم برگزاری این جشنواره کمبود و پیش‌بینی نشدن بودجه عنوان شود درست نیست چون می‌توان گفت برگزاری این جشنواره  بدون هزینه‌کرد شهرداری نیز انجام می‌گیرد.

می‌توان از هر غرفه‌دار مبلغ ۲۰۰ الی ۵۰۰ هزار تومان برای ۱۰ روز دریافت کرد.

و مبلغ گرفته شده را برای خرید جایزه و دستمزد داوران و  عوامل جشنواره و ساخت تندیس لوح تقدیر اختصاص داد.

این مبلغ در مقایسه با اجاره یک غرفه در نمایشگاه های مختلفی که با نام سوغات و صنایع دستی در پیاده راه و پارک‌های رشت برپا می‌شود، یک دهم و بسیار ناچیز است.

وقتی در یک جشنواره استقبال و حضور مردم  به نحو احسن در آن دیده شود،

سرمایه‌گذار  برای تولید صنعتی محصولات بومی مثل رشته خوشکار، دوشاب برنج، نان کشتا و نان برنجی مجاب می‌شود.

این جشنواره برای شهرداری هیچ هزینه‌ای نخواهد داشت ولی در نگاه شهروندان به مجموعه شورای شهر و شهرداری تاثیر شگرفی بر جای خواهد گذاشت.

شهروندانی که احساس می‌کنند توسط مدیران شهری دیده شده‌اند .

شهروندانی که تا پاسی از شب در خیابان حضور دارند.

در معرکه‌ای از بوی غذاهای مختلف و آوای محلی  قرار می گیرند.

و در پاسداشت شعایر مذهبی افطاری و برندسازی محصولات بومی مشارکت دارند.

آن وقت ما توریست‌هایی داریم که با شروع ماه رمضان به یاد رشت می‌افتند.

و جمله «ماه رمضان به رشت برویم»

می‌تواند به یک شعار و برند سطح کشور تبدیل شود.

رشت شهر شب‌های روشن، رشت شهر خلاق خوراک، رشت شهر مردمان شب زنده‌دار، رشت شهر شور و نشاط اجتماعی، رشت شهر رنگ، شهر خوردنی، رشت شهری که مردمانش به آن افتخار می‌کنند را در عمل نشان می‌دهیم.

 باور داشته باشیم برندسازی رشت به همین سادگی است چون استعداد و پتانسیل بالقوه زیادی داریم که حتی بدون هزینه کرد صرفاً با مدیریت و داشتن تفکر برندسازی به راحتی این قوه به فعل در می‌آید.

 ======

*کارگردان تاتر
رضا حقی یکی از پایه‌گذاران جشنواره‌های خوراک محور در ایران است و از سال ۹۴ با  برگزاری ۹دوره جشنواره جوکول،کدو، و تمشک و...در گیلان مشغول فعالیت بوده است.

پی نوشت: از این پس روزهای دوشنبه در سلسله یادداشت‌هایی به قلم این نویسنده پیشنهادات مطالعه شده‌ای جهت برندسازی رشت برای اطلاع شهروندان و مدیران شهری در کلانشهر منتشر می شود. (بیشتر بخوانید)

این امیدواری وجود دارد که مدیران مربوطه در شهرداری و شورای شهر رشت بویژه افرادی که عهده دار عناوین مرتبط با شهر خلاق غذا در رشت هستند، سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری رشت و کمیسیون توسعه پایدار شورای شهر به این موارد توجه کرده و در صورت امکان برای اجرایی شدن پیشنهاداتی با هدف رضایت جمعی و زیست بهتر شهری اقدام عملی کنند.

خوانندگان کلانشهر هم می‌توانند در صورت تمایل نظرات خود را پیرامون مطالب منتشر شده یا پیشنهادهای تازه خود جهت برندسازی رشت را بیان کنند.به این امید که بتوان گام‌هایی جهت بهبود وضعیت رشت برداشت.