اختصاصی کلانشهر: طی روزهای اخیر بوی نامطبوع و آزاردهنده مشابه گوگرد، تخم مرغ گندیده، مواد نفتی یا سوختگی در نقاط مختلف بندرانزلی از سوی ساکنان این شهر گزارش شده است. بویی که به گفته اهالی این شهر بندری، در برخی مناطق به اندازه ای محسوس است که سقف کاذب و نمای ساختمان ها را سیاه کرده و زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار داده است.

پس از انتشار ویدئوها و پیام های مردمی در فضای مجازی، محمدصالح ضیایی فرماندار بندرانزلی امروز به ایسنا توضیح داده است: «طبق بازدیدهای میدانی و نظر کارشناسان بهداشت و محیط زیست، بوی استشمام شده «خطرناک» نیست و جای نگرانی برای مردم وجود ندارد. با این حال پیگیری ها برای یافتن منشا آن ادامه دارد.»
ضیایی افزود که «کارگروه مشترکی با حضور اداره محیط زیست، شبکه بهداشت و کارشناسان استانی تشکیل شده» و تاکید کرد: «نتیجه بررسی های نهایی و کارشناسی به اطلاع مردم خواهد رسید.»

اظهارات فرماندار بندر انزلی در حالی است که هنوز منشا واقعی بو مشخص نشده و آثار آلودگی در برخی مناطق کاملاً محسوس است.
در همین رابطه، برخی ساکنان بندر انزلی در شبکه های اجتماعی نوشته اند که ممکن است ورود حجم زیاد فاضلاب شهری به تالاب انزلی و راکد ماندن آب علت اصلی این بو باشد.

این اظهارنظر البته پایه علمی دارد. چون ترکیب پساب های شهری با رسوبات در محیط های بی هوازی می تواند موجب انتشار گازهایی مانند سولفید هیدروژن، متان و ترکیبات آلی فرار شود؛ گازهایی که بویی شبیه سوختگی یا مواد نفتی دارند. پدیده ای مشابه نیز سال گذشته در حاشیه رودخانه های زرجوب و گوهررود رشت که غرق در آلودگی هستند، گزارش شده بود.

اداره کل محیط زیست گیلان تیر ۱۴۰۳ درباره بوی نامطبوع در حوالی پل بوسار رشت توضیح داده بود که «انتشار بوی بد، ناشی از تجزیه مواد آلی و فاضلاب در بستر رودخانه های آلوده است.»

در همان گزارش ها اشاره شده بود که ترکیب فاضلاب خانگی با رسوبات و راکد ماندن جریان آب، منجر به آزاد شدن گازهای بدبو و قابل استشمام در سطح رشت شده.

افکار عمومی در فضای پس از جنگ ۱۲ روزه

در روزهایی که هنوز مردم ایران از تنش ها و اخبار جنگ ۱۲ روزه به طور کامل فارغ نشده اند، افکار عمومی نسبت به هر بو، دود یا نشانه غیرعادی در فضا حساس تر از همیشه هستند.

به دنبال هر فعل و انفعال غیر معمول درهر نقطه ای از ایران، بلافاصله در شبکه های اجتماعی، برخی کاربران گمانه زنی هایی درباره حمله تروریستی، نشت مواد شیمیایی یا آزمایش های نظامی مطرح می کنند. شرایط به گونه ای پیش می رود که بعد از وقوع زلزله هم کارشناسان باید با توضیحات علمی به افکار عمومی مشکوک شده، بقبولانند که این لرزه ها و پس لرزه ها ناشی از آزمایش اتمیِ ادعا شده نیست.

در چنین شرایطی، کارشناسان رسانه و جامعه شناسی به دفعات توصیه کرده اند که اطمینان دادن زودهنگام و بدون پشتوانه علمی دقیق، خود می تواند به یکی از عوامل بی اعتمادی و بدگمانی عمومی تبدیل شود.

موضوعی که باید خطاب به فرماندار بندر انزلی هم گفته شود این است که به احتمال قوی، اگر مسئولانی مانند او، به جای آرام سازی عجولانه، نتایج علمی شفاف و مستند را در اختیار مردم بگذارند، افکار عمومی با واقع بینی بیشتری موضوع را دنبال می کند.

بحران فاضلاب، زخمی قدیمی در گیلان

هرچند که هنوز مشخص نیست منشا اصلی بوی بد روزهای اخیر در بندرانزلی چیست اما ورود فاضلاب های شهری به تالاب ها و رودخانه های گیلان، موضوع تازه ای نیست.

کارشناسان بارها هشدار داده اند که نبود سیستم تصفیه کارآمد در رشت و بندرانزلی، علاوه بر تهدید اکوسیستم تالاب ها، می تواند منجر به انتشار بوهای نامطبوع، آلودگی هوا و حتی بروز مشکلات بهداشتی شود.

در مجموع تا این لحظه و تا زمانی که منشا دقیق این بو و نتایج علمی بررسی ها منتشر نشده، نمی توان از «بی خطر بودن» آن سخن گفت.

مردم بندرانزلی انتظار دارند به جای وعده و گمانه زنی، پاسخ علمی، شفاف و مستند بشنوند؛ چرا که سکوت یا اطمینان دادن بدون پایه، خود به عاملی برای گسترش شایعات و تردیدهای عمومی تبدیل می شود.