اختصاصی کلانشهر-طی 3 سال گذشته محتوا یا تصاویر بعضی از کتابهای درسی در ایران دستمایه انتقادات و بحث‌های مختلف شده است. یکی از این موارد داستان دهقان فداکار با نام ازبرعلی خاجوی مشهور به ریزعلی خواجوی در کتاب فارسی سوم ابتدایی است.

روایتی از شبی بارانی و سرد دهه 40 در آذربایجان شرقی و خطر جانی برای مسافران یک قطار در مسیر کوهی که ریزش کرده بود.

ریزعلی خواجوی بعد از مشاهده ریزش کوه و صدای سوت قطاری که از مقابل می آمد پیراهنش را آتش زد و سپس با شلیک چند تیر از تفنگ شکاری خود لوکوموتیوران را از حادثه پیش رو آگاه کرد و جان مسافران را نجات داد.

طی سه سال گذشته نقاشی انتخاب شده در کتاب فارسی باعث بحث و انتقادات زیادی نسبت به آموزش و پرورش شده است.منتقدان می گویند سال‌ها تصویر ذهنی میلیونها ایرانی از این داستان مردی عریان در حال دویدن بود که مشعلی در دست داشت.

اما در تغییرات کتاب های درسی برتَن دهقان فداکار تیشرتی سفید با مشعلی از لباس در حال سوختن در دست، نقاشی شده است. سوال منتقدان این است که چرا در روایتی که باید به کودکان درس فداکاری آموزش داده شود نگاه جنسی غالب شده و بعد از چند سال بر تن ریزعلی لباس پوشانده‌اند در حالی که تا قبل از آن کمتر کسی به بدن برهنه مرد فداکار اشاره کرده بود و کودکان به روایت از خودگذشتگی این مرد توجه می‌کردند.شاید آنها انتظار داشتند بعد از طرح این انتقادات در کتاب فارسی 1400 داستان ریزعلی را با عکس قبلی مشاهده کنند.اما چنین نشده است. معاون ابتدایی دفتر تألیف کتاب‌های درسی پیش از این توضیح داده بود  که تغییر نقاشی نه مربوط به آن سال که از سال 88 انجام شده است.به گفته این مدیر آموزش و پرورش ماجرا مربوط به مصاحبه‌ منتشر شده از آقای ازبرعلی خواجوی در سال 78 است .جایی که دهقان فداکار با بیان خاطراتش از آن اتفاق گفته بود: من در آن شب کُت بر تن داشتم و حین آن اتفاق کت خود را آتش زدم. توضیحات آموزش و پرورش درباره این موضوع نشان می دهد که منتقدان و این ارگان از زاویه دید خود به ماجرا نگاه می کنند و با بازتاب هرساله این ماجرا ظاهرا قرار نیست شاهد پایان این اختلاف دیدگاه باشیم.

به زعم آموزش و پرورش اصل موضوع آموزش از خودگذشتی و فداکاری است و این ماجرا چرا باید تحت تاثیر یک سری جریاناتِ بی‌اهمیت قرار بگیرد و یک بچه کلاس سوم با شنیدن این جریانات چه حسی پیدا می‌کند؟دهقان فداکار ۱۱ آذر ۱۳۹۶ در سن ۸۶ سالگی درگذشت.