کلانشهر - بندر چند منظوره آستارا در منتهی الیه غرب استان گیلان، حاشیه دریای کاسپین و مرز جمهوری آذذربایجان با ۶۰ هکتار وسعت، نخستین بندر بخش خصوصی کشور و نزدیک ترین و مقرون به صرفه ترین مسیر تجارت و حمل و نقل کالا بین آسیا، آفریقا و اروپاست و برای تخلیه و بارگیری کشتی‌های ۲ هزار و ۵۰۰ تنی طراحی شده است و تردد نخستین کشتی در آن بندر به فروردین سال ۹۲ باز می شود.

این بندر به منظور توسعه و رونق تجارت و ترانزیت کالا در آبان سال ۹۹ به شبکه حمل و نقل کانتینری دریای کاسپین پیوست و گمرک منطقه ویژه اقتصادی آن دایر شد و در آبان ماه امسال نیز قرارداد خواهرخواندگی بندر آستارای گیلان و بندر آستراخان روسیه با حضور مقامات دو طرف و به صورت برخط منعقد شد و این رویدادها قابلیت های تجارت برون مرزی بندر آستارا را آشکارتر و توجه فعالان و بازرگانان به استفاده بیشتر از این مسیر آبی را جلب کرد.

بیش از ۱۰ سال از آغاز لایروبی می گذرد

به سرانجام نرسیدن لایروبی بستر و حوضچه بندر آستارا و نبود امکان پهلوگیری کشتی‌های بزرگ یا کشتی های کوچک با بار کافی، دغدغه‌ای بسیار جدی است به طوری که فریاد انتقاد از این وضعیت از بلندگوی نماز جمعه بلند شد و امام جمعه این شهرستان از متولیان امر انتقاد کرد.

بعد از گذشت ۱۰ سال، مشکلات لایروبی بندر رفع نشده است و مردم باید بدانند مقصر اصلی این عقب ماندگی‌ چه کسی است و متولیان امر باید پاسخگوی عملکرد خود باشند.

حجت الاسلام محمد جواد باقری ارومی توسعه بندر آستارا را یکی از راهکارهای رونق اقتصادی و رفع بیکاری در این شهرستان دانست و گفت:چرا لایروبی بندر باید سال های مدیدی طول بکشد و هنوز هم به سرانجام نرسد؟

امام جمعه آستارا ظرفیت های اقتصادی بندر آستارا را موهبتی ملی توصیف کرد و از مسئولان خواست به جای بخشی نگری به آستارا، به این شهرستان با دید ملی بنگرند و مشکلات عمده آن نظیر لایروبی حوضچه بندر را برای همیشه برطرف کنند.

او این ذهنیت منفی که رونق بندر آستارا شاید سبب تضعیف بندرهای دیگر شود را نادرست و نتیجه سهل انگاری در تکمیل لایروبی بستر بندر آستارا خواند و قول داد رفع این معضل را با جدیت پیگیری کند.

 نماینده مردم آستارا در مجلس شورای اسلامی چندی پیش در نشست با خبرنگاران از پهلو نگرفتن برخی کشتی ها در بندر به‌ دلیل عدم آبخوری کافی بندر خبر داد و از سازمان بنادر و دریانوردی خواست، پاسخگوی خسارات قابل توجه این موضوع باشد.

غلامرضا مرحبا با انتقاد نسبت به وضعیت بندر اظهار داشت: پس از گذشت ۱۰ سال، مشکلات لایروبی بندرآستارا هنوز رفع نشده است و مردم باید مقصر یا مقصران اصلی این عقب ماندگی‌ را بشناسند و متولیان امر باید پاسخگوی عملکرد خود باشند.

وی افزود: بندر آستارا ظرفیتی ملی است و لایروبی ۴۰۰ متر این بندر باید به هر نحوی در کمترین زمان ممکن انجام شود تا فعالیت تجاری در این واحد بندری رونق لازم را داشته باشد.

دادگستری و ضابطین قضایی بر روند لایروبی اسکله نظارت خواهند کرد و طبق دستور رییس‌ کل دادگستری گیلان، در صورت ترک فعل، با افراد خاطی برخورد خواهد شد.

سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس به خسارات جهانی انسداد کانال سوئز اشاره کرد و افزود: این خسارت زیاد به دلیل اینکه به اقتصاد جهانی وارد آمد و بین کشورها سرشکن شد شاید قابل تحمل باشد اما اگر یک کشور نظیر ایران به تنهایی دچار چنین مشکلی در بندر شود، چرخه حمل و نقل دریایی را زمین گیر خواهد کرد.

رییس کل دادگستری گیلان نیز در اواخر بهمن ماه امسال در بازدید از بندر آستارا بر قرار گرفتن ویژه لایروبی بندر در دستور کار شرکت پیمانکار و اداره کل بنادر و دریانوردی استان تاکید کرد تا بستر رونق اقتصادی در آن فراهم شود.

حجت الاسلام حمزه خلیلی، لایروبی کانال ورودی بندر را برای پهلوگیری کشتی‌های بزرگ و کوچک الزامی و کوتاهی و تعلل در این راستا را غیرقابل چشم پوشی اعلام کرد.

یاسر همدمی دادستان عمومی و انقلاب آستارا هم عدم لایروبی بندر را زمینه ساز سرگردانی صاحبان کالا، بیکاری نیروی انسانی و تعطیلی خطوط کشتیرانی دانست و گفت: دادگستری و ضابطین قضایی بر روند لایروبی اسکله نظارت خواهند کرد و طبق دستور رییس‌ کل دادگستری گیلان، در صورت ترک فعل، با افراد خاطی برخورد خواهد شد.

وضعیت صادرات و ترانزیت کالا در بندر آستارا

با وجود نگرانی های ناشی از تغییر مسیر کشتی های بزرگ از بندر آستارا به علت مشکل عمق بندرگاه، تجارت و ترانزیت دریایی در آن ادامه دارد و آمارها بیانگر این است که اگر معضل لایروبی برطرف شود، آستارا رشد چشمگیری در داد و ستد بین المللی ایفا خواهد کرد.

دیماه امسال طبق اعلام مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان میزان تخلیه و بارگیری کالا از بندر آستارا رشد ۱۳ درصدی داشته و از ابتدای سال جاری تا دی ماه، بیش از ۱۷۷ هزار تن کالای نفتی و غیرنفتی در بندر آستارا تخلیه و بارگیری شده و این آمار در سال گذشته ۱۵۶ هزار تن بوده است.

حمیدرضا آبایی با اشاره به رشد ۳۲۴ درصدی تخلیه و بارگیری کانتینری در بندر آستارا گفت: از ابتدای سال جاری تا دی ماه،  ۷۰۷ کانتینر در بندر تخلیه و بارگیری شده و میزان ورودی کشتی ها با ۱۱۱ فروند کشتی ۱۴ درصد رشد را تجربه کرده است.

به گفته او از فروردین تا پایان آذرماه امسال ۱۴ هزار و ۹۰۸ تن کالای غیرنفتی از بندر آستارا ترانزیت شده و این مقدار در مقایسه با سال گذشته ۲۰۷ درصد رشد را نشان می دهد و حدود هشت هزار تن کالای نفتی نیز از این بندر ترانزیت شده که ۷۸ درصد افزایش داشته است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی استان گیلان ترانشیپ کشتی از این بندر در ۹ ماهه امسال را ۱۱۹ مورد اعلام کرد که این مقدار نیز در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۰۰ درصد با رشد همراه بوده است.

ضرورت مانع زدایی

برابر اعلام اداره بندر و دریانوردی آستارا این بندر از سایر بندرهای شمال ایران، ۳۰ مایل به بنادر کشورهای حوزه کاسپین نزدیک تر است؛ بنابراین در صورت تکمیل لایروبی و ایجاد عمق حدود ۶متر برای آمد و شد بدون نگرانی انواع کشتی با بار کافی، بندر آستارا به عنوان دروازه تجارت دریایی ایران بیش از این برای رونق اقتصاد ملی نقش آفرینی خواهد کرد.

از سوی دیگر رونق فعالیت بندر آستارا از حجم ترافیک کامیون های صادرات و ترانزیت کالا در مرز زمینی این شهرستان خواهد کاست و مشکلاتی که از توقف چند روزه کامیون ها در این شهرستان ایجاد می شود برطرف خواهد شد.

مانع زدایی از لایروبی بندر آستارا به عزم راسخ و حرکت جهادی مدیران امر بستگی دارد تا با روحی که از استقرار دولت سیزدهم در کالبد اداری و اجرایی کشور دمیده شده است، این خواسته بر حق مردم و مسئولان محلی محقق شود.

بندر آستارا که هم کرانه با دریا و هم دوش با کوه های اسپیناس در پیشانی ایران اسلامی قرار گرفته، چشم به مسئولان دلسوز دوخته است تا فانوس دریایی آن برای همیشه نورافشانی کند و افسانه به گل نشستن کشتی در آن هرگز به حقیقت بدل نشود.