کلانشهر / فرارو نوشت: آمار اعلام شده از سوی ستاد مبارزه با کرونا با آمار مقامات استانی همخوانی ندارد. تناقض‌های آماری حاشیه‌های زیادی ایجاد کرده و این تصور را در میان افکار عمومی تقویت کرده که مسئولان از بیان آمار واقعی جانباختگان و مبتلایان خودداری می‌کنند.

به گزارش فرارو، روز گذشته علی‌اکبر مرتضایی، فرماندار ویژه کاشان گفت از ابتدای ماه اسفند تاکنون "در شهرستان‌های کاشان و آران‌وبیدگل، ۸۸ نفر به علت ابتلای به بیماری کووید ۱۹ (ناشی از ویروس کرونا) فوت کرده‌اند". او همچنین گفت در همین مدت زمان ۱۰۵۶ نفر کرونا مثبت در این منطقه شناسایی شده‌اند.

این در حالی است که امروز وزارت بهداشت آمار مبتلایان به کرونا در کل استان اصفهان را ۶۱۸ نفر اعلام کرد که این آمار با آمار ۱۰۵۶ نفر اعلام شده از سوی فرماندار کاشان به عنوان یکی از شهر‌های استان اصفهان اختلاف فاحشی دارد.

استان اصفهان از جمله مناطق کانونی شیوع کرونا به حساب می‌آید و بعد از تهران، قم و مازندران بالاترین آمار رسمی ابتلا به کرونا را دارد. ظاهرا براساس آمار‌ها شهر تاریخی کاشان با یک و نیم میلیون جمعیت بیش از مناطق دیگر اصفهان درگیر بیماری شده است. کاشان بین قم و اصفهان قرار گرفته و به نظر می‌رسد نزدیکی به قم تاثیر قابل توجهی در شیوع این بیماری در کاشان داشته است.

سخنان فرماندار کاشان بازتاب وسیعی در افکار عمومی داشته و مورد توجه آن دسته از افرادی قرار گرفته که معتقدند وزارت بهداشت آمار واقعی مبتلایان و جانباختگان کرونا را اعلام نمی‌کند.

عباس عبدی تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی که پیشتر نیز از نحوه انتشار آمار کرونا انتقاد کرده بود. با انتشار ویدئو سخنان فرماندار کاشان در کانال تلگرام خود، در مطلبی کوتاه با عنوان "این بساط را جمع کنید" نوشت: «تا حالا فکر می‌شد که اخبار و آمار متفاوت و متناقض به دلیل اظهارات افراد غیر مسئول رخ می‌دهد، ولی این یکی را نمی‌توان به هیچ وجه نادیده گرفت و گفت اظهار نظر فرد غیرمسئول. فرماندار بالاترین مقام دولتی در شهرستان است.»

او با اشاره به تناقض آماری فرماندار و وزارت بهداشت افزود: «مردم کدام را باور کنند؟ یا این فرماندار را عزل کنید یا بساط اطلاع‌رسانی خود را تخته کنید.» عبدی تاکید کرد: «شاید برای تفاوت تعداد مبتلایان بشود توجیهی آورد هر چند پذیرفتنی نیست، ولی تعداد مرگ و میر را مطلقا نمی‌توان توجیه کرد.»

ویدئو سخنان فرماندار در فضای مجازی نیز بار‌ها به اشتراک گذاشته شده و خشم بسیاری را برانگیخته است که این اختلاف آماری عجیب نشان دهنده چیست؟

اما اختلافات آماری به همین جا ختم نمی‌شود. در دو هفته اخیر بار‌ها آمار وزارت بهداشت با آمار اعلامی استان‌ها تفاوت جدی داشته است. به طور مثال چندی پیش ویدئویی از رییس دانشگاه علوم پزشکی استان گلستان منتشر شد که در آن توضیح می‌داد ۵۹۴ تن در این استان مبتلا به کرونا هستند، اما چون به علیت کمبود کیت آزمایشگاهی کرونا از بیماران آزمایش تخصصی گرفته نشده وزارت بهداشت این آمار را به رسمیت نمی‌شناسد. در آن مقطع آمار رسمی بسیار پایین‌تر از عدد اعلامی بود. در ویدئوی مذکور رییس دانشگاه علوم پزشکی گلستان با انتشار تصاویری از ریه چندین بیمار نشان می‌دهد که همه آن‌ها به عفونت شدید ریه مبتلا شده اند.

آن ویدئو نیز بازتاب وسیعی پیدا کرد و انتقادات به آمار رسمی افزایش یافت. عده‌ای معتقدند که وزارت بهداشت جدای از آمار دقیقی که با استناد به آزمایش‌ها اعلام می‌کند باید آمار دومی به عنوان آمار تخمینی اعلام کند. آماری که براساس گزارش‌هایی که پزشکان و بیمارستان‌ها اعلام می‌کنند، برآورد می‌کند که تعداد مبتلایان چند نفر است.

وزارت بهداشت تاکنون به این پیشنهاد واکنشی نشان نداده، اما در عمل هیچ کدام از انتقادات از تفاوت‌های آماری را نیز نمی‌پذیرد. وزارت بهداشت می‌گوید مبنا همان آزمایش‌های تخصصی است. منتقدان هم می‌گویند این مبنای درستی نیست چرا که از بسیاری افراد مشکوک تست کرونا گرفته نمی‌شود.

سومین موردی که نشان دهنده اختلاف آمار شدید وزارت بهداشت با منابع استانی است. مربوط به گیلان است. استان گیلان و به ویژه رشت پس از قم سخت‌ترین شرایط را در کشور داراست. چند روز پیش محمد حسین قربانی نماینده تام الاختیار وزیر بهداشت در استان گیلان درجلسه فوق العاده کمیسیون بهداشت شورای اسلامی رشت، در خصوص آمار واقعی مبتلایان به ویروس کرونا در گیلان گفت: "بیش از ۲۰۰ نفر بر اثر کرونا در گیلان فوت کرده اند و حدود ۸۰۰ الی ۹۰۰ نفر در گیلان به این ویروس آلوده شده اند."

این در حالی بود که همان روز کیانوش جهانپور سخنگوی وزرات بهداشت و درمان کشور تعداد فوتی‌های ناشی از کرونا در سطح کشور را ۱۹۴ نفر اعلام کرد. در واقع آمار وزارت بهداشت از جانباختگان کرونا در کل کشور دست کم شش نفر کمتر از آمار اعلامی استان گیلان بود. تناقض عجیب و شگفتی آور که بازتاب وسیعی هم در افکار عمومی داشت. البته ساعتی پس از انتشار سخنان قربانی، آمار او تکذیب شد.

هم در ماجرای تناقض آماری استان گلستان و هم استان گیلان مقامات محلی توضیح دادند که منظورشان جانباختگان مشکوک مبتلا به کرونا بوده است و به صورت قطعی روشن نیست همه این افراد بر اثر کرونا جان خود را از دست داده باشند. با این حال این توضیح در واقع نوعی توجیه بوده و برای افکار عمومی قابل پذیرش نیست.

پیش از این هم چند هفته پیش احمد امیرآبادی فراهانی نماینده قم در همان روز‌های اولیه اعلام رسمی شیوع کرونا در قم تعداد جانباختگان را بیش از ۵۰ نفر اعلام کرد. اما وزارت بهداشت در آن مقطع تعداد جانباختگان کرونا در قم را ۱۲ مورد اعلام کرده بود. آمار امیر آبادی با تکذیب وزارت بهداشت همراه بود و در فضای رسانه‌ای جنجال بزرگی به پا کرد. امیر آبادی پس از آن اعلام کرد لیست ۴۰ نفر از قربانیان را به وزارت بهداشت داده است.

اما مورد دیگری که اخیرا خبرگزاری ایرنا از آمار کرونا در استان مازندران گزارش کرده قابل توجه است. این خبرگزاری نشان داده که شیب مبتلایان به کرونا در مازندران یک شبه و به صورت ناگهانی کاهش پیدا کرده است.

در این گزارش آمده است: «در حالی که تعداد مبتلایان به کرونا در مازندران به استناد آمار‌های دانشگاه علوم پزشکی این استان روندی رو به افزایش و تصاعدی را نشان می‌داد، از دیروز این روند به شکل قابل توجهی متوقف شده است. تا جایی که برای برخی کاربران فضای مجازی شبهه پنهان کردن آمار یا بیان نکردن واقعیت را ایجاد کرده است.»

در گزارش ایرنا به این موضوع اشاره شده که روند مبتلایان به کرونا در استان مازندران براساس آمار رسمی به گونه‌ای بود که روزانه تا ۱۰۰ درصد نیز افزایش یافت. اما ناگهان از روز یک‌شنبه آمار‌ها تغییر کرد. ایرنا نوشت: «۱۸ اسفند روند اعلام آمار مبتلایان به کرونا دچار برخی حاشیه‌ها شد. رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران حدود ساعت ۱۴ روز یکشنبه ۱۸ اسفند اعلام کرد که تعداد مبتلایان به کرونا در مازندران با رشدی تقریبا ۳۰ درصدی به حدود ۸۰۰ نفر رسیده است. آماری که هر چند روند رو به رشد ابتلا را حدود ۷۰ درصد کمتر نشان می‌داد، اما قابل پذیرش بود. کمتر از یک ساعت بعد وزارت بهداشت مجموع تعداد مبتلایان به کرونا در مازندران را ۶۲۰ نفر اعلام کرد. یعنی طی ۲۴ ساعت ۱۴ نفر در این استان شناسایی شدند. این تناقض آماری پرسش‌ها و ابهاماتی را برای برخی کاربران فضای مجازی و مخاطبان ایجاد کرد.»

به این ترتیب نشانه‌های زیادی برای تناقض آمار‌های وزارت بهداشت با آمار‌های مسئولان استانی وجود دارد. تناقضی که به عدم اعتماد مردم به دولت و آمار‌های اعلام شده دامن می‌زند و نوعی آنارشی و هرج و مرج آماری را در کشور به وجود آورده است. باید دید که آیا وزارت بهداشت و ستاد کنترل بحران راهکار تازه‌ای برای اعلام آمار در نظر می‌گیرد و یا همچنان سعی در تکذیب آمار محلی و زیر سوال بردن اظهارات مسئولان استانی را دارد.