کلانشهر؛نیما فریدمجتهدی (آب و هواشناس)، سمانه نگاه (هواشناس):در این مجموعه یادداشت که به مناسب نشست جهانی تغییر آب‌وهوا سال 2021 در گلاسکو اسکاتلند به نگارش درآمده است مروری ساده از ابعاد احتمالی اثرهای تغییر آب‌وهوا در گیلان بر وجوه مختلف منابع کسب درآمد و زیست این مردم شده است.

بخش اول این یادداشت را می‌توانید در این لینک بخوانید

بخش دوم: مخاطره‌های محیطی

پیچیدگی جغرافیایی طبیعی گیلان،درهم‌تنیدگی مولفه‌های جوی و برهمکنش پهنه‌های خشکی و آبی در کنار هم، شرایط را جهت گونه‌گونی مخاطره‌های طبیعی در این استان فراهم کرده است. بنابراین استان گیلان، علی‌رغم اینکه از لحاظ مساحت دومین استان کوچک کشور است اما چه به لحاظ رتبه تلفات و خسارات ناشی از مخاطره‌های طبیعی و چه از نظر تنوع آن، رتبه نخست را در کشور داراست. قرارگیری استان روی کمربند آلپ‌-هیمالیا که ‌از ناپایدارترین کمربندهای لرزه‌خیز دنیا محسوب می‌شود، سبب شده رخدادهای زمین‌لرزه ‌‌استان ‌گیلان، جزء پرتلفات‌ترین رخدادهای زلزله در دنیا و ایران باشد.

مجاورت قلل مرتفع البرز و تالش در کنار کرانه‌های پست دریای کاسپین که ارتفاعی کمتر از سطح تراز دریاهای آزاد دارند، سببِ تغییرهای شدید ارتفاعی در یک فاصله افقی کوتاه شده‌ و همین شرایط تغییرهای شدید شیب را فراهم می‌کند که نقش مؤثری در استعداد بالای منطقه در رخداد انواع مخاطره‌های دامنه‌ای مانند لغزش، روانه گلی و ریزش‌های سنگی دارد. علاوه‌براین، وجود ‌حوضه‌های آبریز پُرشیب، سیل را به یکی‌از مخاطره‌های سالانۀ استان تبدیل کرده‌است.

یکی دیگر از عوارض جغرافیایی استان که نقش مهمی در چشم‌انداز و شرایط زیست‌محیطی آن بازی می‌کند، دریای کاسپین است. این دریا هرچند نقش بسیار مهمی در تعدیل آب‌و‌هوای استان گیلان در مقایسه با دیگر مناطق هم‌عرض دارد، اما خود، شرایط را برای رخداد دیگر مخاطره‌های طبیعی مستعد می‌سازد، به‌ویژه اینکه این دریا منبعی از گرما و رطوبت، جهت افزایش ناپایداری بسیاری‌از سامانه‌های وارده به منطقه است. این وضعیت، شرایط بارش‌های اَبَرسنگین را  در کرانۀ جنوب‌غربی دریای کاسپین به‌وجود آورده که ناشی‌از اثر دما و رطوبت دریاچه است. علاوه‌براینکه وجود دریای کاسپین سبب‌شده که برخی‌از مخاطره‌های دریایی مانند نوسان تراز آب دریا (پیش‌روی و پس‌رَوی آب دریا) و گردباد دریایی در استان رخ دهد.

  برف‌های سنگین، یکی‌دیگراز مخاطره‌های جوی عمدۀ گیلان محسوب می‌شود که سبب به‌وجود آمدن خسارت‌های فراوانی به این منطقه شده است. در نهایت برطبق آمارهای موجود ‌درمجموع، انواع مخاطره‌های محیطی مهم استان گیلان عبارتنداز 1.زلزله. 2.خشک‌سالی، 3. برف‌سنگین. 4.سیل. 5.آتش‌سوزی جنگل.  6.یخبندان. 7.تگرگ. 8.. توفان گرد‌و‌خاک، 9. باد گرمش (باد گرم). 10.توفان رعد‌و‌‌برق. 11.‌زمین‌لغزش، 12.ریزش، 13. جریان و روانه گلی، 14. آب‌گرفتگی، 15.‌کولاک برف، 16.افزایش تراز آب دریا، 17. بهمن،‌‌ 18. بارش‌های سنگین،19.توفان‌های دریایی، 20.گردباد دریایی21. فرسایش خاک. این مخاطره‌های طبیعی هراز چندگاهی استان گیلان را تحتِ‌تأثیر قرار می‌دهند و سبب خسارت‌های متعددی می‌شوند.

گرمایش جهانی و افزایش دمای جو به زبان ساده موجب افزایش شدت و فراوانی وقوع بسیاری از مخاطره‌های جوی است. این گرمایش شدید و افزایش دما، سبب افزایش انباشت انرژی نهان در یکی از کانون‌های انباشت انرژی یعنی پهنه‌های آبی و به تبع آن افزایش ناپایداری سامانه‌های جوی می‌شود. دریای کاسپین در جوار استان گیلان به عنوان بزرگترین دریاچه جهان، یکی از این منابع مهم ذخیره شارهای گرمایی در منطقه است. آب‌های گرم‌ترشده دریای کاسپین در تحریک و ناپایداری بیشتر سامانه‌های جوی عبوری اثر مضاعف خواهند داشت. این شرایط به وضوح موجب افزایشِ برخی از پدیده‌های فرین جوی ازجمله بارش‌های حدی چه بصورت بارش‌های سنگین و سیل آسای باران، رخداد بارش های سنگین برف و چه وقوع پدیده هایی که عمدتا متعلق به پهنه های آبی گرمتر در عرض های جغرافیایی پایین مانند پدیده واتراسپات می شود.

هر دهه دو برف سنگین در گیلان

 برف‌های سنگین گیلان یکی از مهم‌ترین مخاطره‌های جوی استان هستند که از دیدگاه تبعات و خسارات یکی از سه راس مثلث مخاطره‌های مهم استان است. شدت بارش، چگالی و عمق برف‌های سنگینِ گیلان، در فلات ایران بی‌نظیر است. در استان گیلان از سال 1300 شمسی، 24 برف سنگین رخ داده است. رفتار بلندمدت این پدیده نشان می‌دهد که به‌طور میانگین در هر دهه 2 بار برف رخ داده است. به طور مثال، در دهه 1380 رخدادهای شاخص و ماندگار 1383 و 1386 را می‌توان نام برد. اما نکته قابل توجه را می‌توان در نگاهی به فراوانی رخداد برف‌های سنگین در دهه 90 شمسی مشاهده کرد. فراوانی رخداد برف‌های سنگین در دهه 90، به 7 بار رسید. اگر این روند افزایشی نه یک اتفاق بلکه ناشی از تغییر آب‌وهوا بدانیم، در سده 1400، چالش‌های مدیریت بحران برف غافل‌گیرکننده دشوارتر خواهد بود.

عدم تغییر در روزهای یخبندان گیلان

گیلان سرزمینی است که به دلیل شرایط آب‌وهوایی معتدل‌اش، کمتر با چالش یخبندان‌های ممتد مواجه است. بنابراین فراوانی رخداد یخبندان در جلگه گیلان کم است. مطابق آمارهای موجود فراوانی روزهای یخبندان تغییر ملموسی را به نمایش نمی‌گذارد؛ اما شدت یخبندان یا دماهای حداقل فرین به شدت کاسته شده است. گیلان در سال 1340 شاهد وقوع دمای 19- درجه سلسیوس بوده بااین حال، علی‌رغم اینکه شرایط آب‌وهوایی وقوع این پدیده در گیلان مهیا شده، اما در 5 دهه اخیر، هنوز این رکورد دست نخورده مانده و همچنان رخداد دما در جلگه گیلان از 13- درجه فراتر نرفته است. دوره‌های کوتاه مدت یخبندان در گیلان شکسته و دوام آن‌ها کم شده است. زمانی استان دوره یخبندان کوتاه 25 روزه را پشت سر گذاشته است. امری که حداقل 5 دهه مشاهده نشده است.

مفهوم خشکسالی در گیلان

استان گیلان، خشک‌سالی‌های شاخصی را بویژه طی فصل کشت در چند دهه اخیر تجربه کرده است. خشک‌سالی سال‌های 1378-1377 و 1387-1388 از جمله فراگیرترین و شدیدترین آن‌ها بوده است. با این حال، در تمامی سال‌هایی که کشور در بحران خشک‌سالی می‌سوخت گیلان به‌علت سازکار متفاوت آب‌وهوایی‌اش تا حد زیادی از بحران‌های شکل‌ گرفته گریخت. اما مفهوم خشک‌سالی در گیلان که بیشتر مرتبط با محصول برنج است و استان را در زمینه مدیریت آبی درگیر کرده است، تامین آب این محصول استراتژیک است. آنچه در این میان همواره با چالش آب‌وهوا گام به گام شرایط استان را به سوی بحران پیش برده، اختلال در نظام بهره‌برداری از حوضه سفیدرود است که در نهایت منجر به کاهش آبدهی این رودخانه شده است. آوردی که نقطه اتکای برنج گیلان و بخش بزرگی از تولید سالانه‌اش (حدود دو سوم) مرهون همین سد بوده را زیرسوال برده است. اما آنچه در گریز از بحران خشک‌سالی و یا به بیان بهتر، دوره‌های خشک فراگیر و شدید در فصل کشت موثر بوده است بارش‌های بهنگام است که دوره زمانی وقوع، حجم و توزیع مکانی آن در چند سال اخیر دچار بی‌نظمی شده است.

آتش سوزی جنگل های هیرکانی

 
در زمینه آتش‌سوزی جنگل در گیلان، و نقش گرمایش جهانی و تغییر آب‌وهوا در آن، باید به ابتدا شناختی از رفتار این پدیده به دست آورد. بیش از 70 درصد آتش‌سوزی‌های جنگل در گیلان و جنگل‌های هیرکانی، در فصل سرد رخ می‌دهد از دیدگاه آب‌وهوایی دو علت می‌توان برای آن در نظر گرفت. این آتش‌سوزی‌های معمولاً در زمان وزش بادهای گرم رخ می‌دهند‌، این بادها با افزایش قابل توجه دما و کاهش ملموس رطوبت حتی تا ده درصد، شرایط و استعداد را برای رخداد آتش‌سوزی فراهم می‌کند. اتفاق دیگری که رخ می‌دهد، فصل برگ‌ریزان در پاییز است که با تجمیع برگ‌های فراوان در کف جنگل، دیگر مولفه مورد نیاز آتش‌سوزی فراهم می‌شود. مطالعه نوع آتش‌سوزهای جنگل در گیلان هم نشان می‌دهد بخش بزرگی از آتش‌سوزی‌های این منطقه، از نوع کف‌سوزی است. اما، نباید این نکته را فراموش کرد که آمارهای موجود نشان می‌دهد که بیش از 90 درصد آتش‌سوزی‌های گیلان دارای عامل انسانی و عمدتا عمدی است. نگاهی به نقشه پراکنش آن‌ها نیز نشان از تاثیرپذیری الگوی مکانی از دخالت‌های انسانی دارد. با‌این‌حال، رفتار جدید آب‌وهوا، در افزایش دوره‌های خشکی مستمر در فصل خشک، بستر مساعدتری را برای رخداد آن فراهم کرده است. نکته فقط در شروع رخداد نیست. سابقه اطفای آتش‌سوزی در ایران و گیلان نشان می‌دهد، بارش‌های به موقع در بسیاری مواقع مانع از گسترش آتش‌سوزی جنگل شده است. بنابراین در نبود بارش‌هایی که به شکل منظمی در گیلان می‌بارید از این دیدگاه نیز، مدیریت اطفای آتش‌سوزی چه در فصل سرد و چه در فصل گرم، بغرنج‌تر خواهد بود.  

اتفاق کم سابقه در پُربارش‌ترین نقطه ایران

شواهدی از ایجاد رفتارهای خارج از الگوی آب‌وهوایی گیلان زنگ خطری جالب توجه است. نیمه شمالی جلگه مرکزی گیلان دارای دوره خشکی و کاهش بارش مشخص بود. اتفاقی که برای پُربارش‌ترین جلگه و نقطه ایران رخ داد! به مدت سه سال از سال 1397 تا 1399 نیمه شمالی جلگه مرکزی گیلان دارای دوره خشکی و کاهش بارش مشخص شد. اتفاقی که برای پُربارش‌ترین جلگه و نقطه ایران رخ داد. پائیز و زمستان‌های با بارش کمتر از نرمال در مثلثی مابین انزلی، کیاشهر و رشت. مفهومی ناآشنا در برنامه‌ریزی کشت بود که به وقوع پیوست‌،دردی که نه علت‌یابی شد نه برای آن راه‌حلی اندیشیده شد. با این‌حال،خطرناک‌ترین وضیعت اتفاقی است که در چند سال اخیر رخ داده است، عدم تحقق بارش‌های موثر در بهار و دوره‌های خشکی پیوست است. آزمونی جدی برای نظام مدیریت منابع و مصارف آب. بارش موثری که در چندین سال خیر، تاوان کاستی‌های آب پشت سد را پرداخته است و به‌ویژه در این یک دهه اخیر، بارهای استان را رهانیده است. این ناهنجاری‌های بارشی و بی‌نظمی‌های رویداده، از منظر به خطر انداختن امنیت غذایی استان و کشور دارای اهمیت است.

خبرهای بدِ در راه برای کسانی که با برف به جاده می‌زنند

 

گرمایش نابهنگام و نامعمول در زمستان گیلان در ارتفاعات به شدت بر الگوی رخداد بهمن موثر خواهد بود. به دلایلی از‌جمله دوری مناطق روستایی از مناطق بهمن‌گیر و خالی بودن مسیرهای ارتباطی کوهستانی گیلان و سکونتگاه‌های آن در طی فصل سرد، خوشبختانه تلفات و خسارات ناشی از بهمن در استان گیلان کم بوده است، به غیر از سال 1398 که رخداد بهمن در رشته رود رودبار، تمامی بازی را بهم زد. اما الگوهای رفتاری در یک دهه اخیر، به شدت تغییر کرده است امری که در همراهی با تغییرات آب‌وهوایی نوید روزهای بد را به ما می دهد. امروزه با رخداد هر برف تازه جاده های کوهستانی بلافاصله مملو از جمعیت می شود که برای تفرج به هر قیمتی خود را به دوردست‌ترین جادهای ییلاقی می‌رسانند. روستاهای کوهستانی گیلان، با انبوه ساخت‌و‌ساز امروزه حتی در روزهای زمستانی محل تفرج بسیاری از بومیان و مسافران شده است، برنامه صعودهای زمستانه و خط‌الراسی گروه‌های کوهنوردی در چند سال اخیر، به شدت افزایش یافته است، همگی این موارد یعنی حضور هرچه بیشتر افراد در مناطق پُرخطر کوهستانی بهمن‌گیر استان است.

گردو خاک گیلان را تهدید می کند؟

گردوخاک‌های گسترش‌یافته این روزها به یکی از مخاطره‌های آب‌وهوای گیلان مبدل شده است، فراوانی روزهای همراه با گردوخاک، شدت و غلظت آن همگی در یک دهه اخیر به طرز قابل توجه‌ای افزایش پیدا کرده است.

گرمایش جهانی مستمر منجر به از بین رفتن تعادل اکولوژیک موجود در بیابان‌های منطقه شده است. این مسئله کانون‌ها و منشاءهای گسیل گردوخاک خاموش را فعال کرده است. از سال 1394، علاوه بر کانون‌های منطبق بر مناطق بیابانی خاورمیانه، چندین کانون بر موارد قبلی افزوده شده است. مانند بیابان‌های ترکمنستان و قره قوم، بخش‌های خشک و بیابانی آذربایجان و بیابان راین (روسیه).

در حوزه جغرافیای داخلی استان هم، دو منبع دیگر را می‌توان به‌عنوانِ منابع داخلی با استعداد بالا در نظر گرفت. اگر روند نزولی تراز آب دریا در کاسپین را ناشی از تغییر آب‌وهوا بدانیم و اگر این روند همچنان ادامه داشته باشد. پهنه قابلِ توجه‌ای از مناطق ساحلی که امروزه در زیر آب قرار گرفته‌اند، از آب خارج می‌شوند. پهنه‌ای که مملو از ذرات ماسه‌ای و نمکی است.

با توجه اینکه جریان شمالی باد، ازجمله جهت‌های غالب باد در بسیاری از مناطق ساحلی است، این بستر عریان خارج از آب می‌تواند منجر به گردوخاک‌های محلی شود که ساکنین مناطق ساحلی را به‌ویژه در سواحل گیلان متاثر کند. خارج از این گمانه، هرساله در پایان فصل آبدهی از سد دریاچه سدسفیدرود، مساحت دریاچه کاسته شده و وسعت زیادی از زمین‌هایی که مملو از رسوبات ریزدانه قزل‌اوزن و شاهرود هستند در معرض هوا قرار می‌گیرند. باتوجه‌به با جریان باد شمالی شدید منجیل، در اکثر روزها هم زمان با اوج وزش باد، شاهد وقوع توفان‌های گردوخاک در مقیاس گسترده‌ای در جنوب دریاچه سد می‌باشیم، هرچند این مناطق در خارج از مرزهای سیاسی استان گیلان قرار دارد، اما نکته این است، بخشی از سال، جریان شمالی باد منجیل معکوس شده و بادهای جنوبی در منطقه استقرار پیدا می‌کند.

‌با‌توجه‌به کاهش مساحت دریاچه سد سفیدرود که در دو دهه اخیر هم به‌دلیل اخلال در نظام بهره‌برداری خردمندانه و عدم مدیریت مشارکتی و هم کاهش بارش ناشی از خشک‌سالی‌های فراگیر، می‌توان انتظار کاهش بیشتر هرساله مساحت دریاچه سفیدرود را داشت این اتفاق در همراهی با جریان‌های جنوبی، شهرهای چون منجیل و لوشان درگیر گردوخاک‌های قابل توجه باشند.

ریشه‌های افزایش سیل در گیلان

 

ناهنجاری‌های بارش در گیلان به شکل بارزی خود را به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین شواهد تغییر آب‌وهوا نشان داده است. بی‌‌نظمی در الگوی زمانی و مکانی و همچنین افزایش شدت (حدی شدن) همگی نشان از تغییرپذیری هرچه بیشتر بارش در گیلان دارد. دوره‌های وقوع بارش‌های گیلان از دیدگاه پیوستگی بارش تغییر کرده و شاهد گسسته شدن آن هستیم. دوره‌ها و موج‌های بارشی مستمر و پیوسته گیلان، تبدیل به دوره‌های کوتاه‌مدت شده است که اتفاقاً از شدت بیشتری هم برخوردارند. از دیدگاه زمانی، رفتار بارش در گیلان دچار ناهنجاری، پیش‌بینی‌ناپذیری و تغییرپذیری زیاد شده است و عمدتاً کاهش پیش‌بینی‌پذیری بارش، مشکل عمده‌ای برای برنامه‌ریزی های مدیریتی کلان منطقه است.

فراوانی سیل‌های خسارت‌زا در استان افزایش معنی‌داری پیدا کرده است، سیل‌های که در گستره جغرافیای استان در واحدهای مختلف خسارت‌های متعددی به جای گذاشته است. نه تنها فراوانی رخداد سیل افزایش یافته است بلکه قدرت و حجم سیلاب‌های اخیر گیلان، نمایانگر بُعد جدیدی از ابعاد حادثه است. هرچند نباید از عوامل مهمی چون دست‌اندازی در پوشش گیاهی حوضه‌های آبریز استان و همچنین برداشت‌های غیراصولی از کف رودخانه‌های در مناطق کم‌شیب غافل بود. بنابراین ترکیب نامیمون افزایش شدت بارش و آبدهی سیلابی رودخانه‌ها در همراهی با بستر متزلزل شده حوضه‌های آبخیز، به شدت استان گیلان را با چالش مواجه کرده و خواهد کرد. نکته‌ای که در سیل‌خیزی استان گیلان حتماً باید به آن توجه داشت افزایش تراکم و توزیع جمعیت و ساخت و سازها در مناطق حاشیه ای رودخانه‌های گیلان، مناطق پایکوهی و جلگه‌ها طی دهه اخیراست.

افزایش تلفات رعد و برق در گیلان

افزایش رخداد توفان‌های تندری در گیلان شاید در بعد آماری و مستند خود را نشان ندهد،اما نکته قابل تامل،افزایش تلفات و صدمات ناشی از مخاطره رعدوبرق است که در چند سال اخیر،منجر به افزایش هرچه بیشتر آمار استان در این زمینه شده است. یک کشته و سه مصدوم در سال 1398 و یک کشته و پنج مصدوم در سال 1400، آن هم در جلگه،نمونه‌ای از اتفاق‌های رخ داده است.

افزایش موج‌های گرمایی در گیلان

موج‌های گرمایی، پدیده رایج این روزهای گیلان است. شب‌های گرم‌تر، موج‌های پیوسته گرمایی و وقوع دماهای فرین، همگی از شاخصه‌های گرمایش جهانی هستند که لمس هرساله آن‌ها در گیلان و ثبت رکوردهای جدید،خود نمایانگر این مسئله است. هم فراوانی و هم شدت موج‌های گرمایی تغییر کرده و بیشتر شده است.

موج‌های گرمایی گیلان با توجه به پدیده شرجی در استان، وضعیت بغرنجی را هم متوجه مردم کرده است و هم توان تولید و توزیع برق در استان را نشانه رفته است. علاوه بر این دریای کاسپین، به غیر از نقش مهمی که در افزایش ناپایداری سامانه‌های جوی عبوری دارد، نقش مهمی در ایجاد پدیده‌های دارد که به شکل مستقیم منجر به بروز مخاطره‌های محیطی می‌شود.

واتراسپات یا گردباد دریایی یکی از این موارد است که مردم مناطق ساحلی گیلان به آن آشنایی دارند در چند سال اخیر، نشانه‌هایی از افزایش فراوانی وقوع این پدیده مشاهده شده است. هرچند این پدیده مختص به مناطق ساحلی و عمدتاً آب‌های گرم عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر است ولی با توجه به تجمیع بندرهای جنوبی کاسپین در استان گیلان ازجمله بندرانزلی، و پیش امدگی بسیاری از تاسیسات ان در دریا، هرگونه افزایش فراوانی و شدت این پدیده به طور بالقوه می‌تواند منجر به خسارات شود. یکی از مسائلی که در بحث‌های پیرامون تبعات تغییر آب‌وهوا در مناطق ساحلی مطرح می‌شود، افزایش تراز آب دریاها است. این مسئله با توجه به آب شدن یخ‌های قطبی رخ خواهد داد.

نکته اساسی بحث افزایش تراز آب مربوط به دریاهای آزاد است در مورد حوضه‌های بسته مانند دریاچه‌ها، در اینجا کاسپین، رفتار پهنه‌های آبی با توجه به منبع تغذیه می‌تواند معکوس باشد. با‌توجه‌به کاهش بارش در حوزه‌های مختلف دریای کاسپین، افزایش تبخیر در اثر افزایش دما و همچنین عدم ارتباط مستقیم حوزه اورال به یخ‌های قطب شمال، تاثیر احتمالی تغییر آب‌وهوا بر تراز آب این دریا، کاهشی است. در 26 سال اخیر، دریای کاسپین شاهد افت 5/1 متری تراز بوده است. بنابراین اگر این روند کاهش تراز ناشی از تغییر آب‌وهوا بوده باشد و با فرض ادامه این روند، روزهای تاریکی برای محیط‌زیست گیلان و اقتصاد آن پیش‌بینی می‌شود.

ادامه این روند و تسریع احتمالی آن، بر شرایط بنادر جنوبی دریای کاسپین، تفرجگاه‌های موجود، هتل‌ها و شهرک‌های گردشگری، پره‌های صیادی و در نهایت بر شرایط تالاب‌های ساحلی چون انزلی تاثیر منفی خواهد گذاشت.

همه‌ی گیلانی‌ها در معرض خطرند

گیلان استان مخاطره زده‌ای است. تنوع مخاطره‌های طبیعی در استان گیلان، بارها‌ و بارها، چهره سبز آن را خدشه‌دار کرده است از زلزله منجیل تا سیل ماسوله. بخش بزرگی از مخاطره‌های محیطی استان با منشاء آب‌وهوایی هستند. حال، این استان در معرض تاخت‌وتاز مخاطره‌های آب‌وهوایی، با ابرچالشی به‌عنوان تغییر آب‌وهوا روبه‌رو است. خود تغییر آب‌وهوا در دسته‌بندهای منابع مخاطره‌های جوی، جزو آن‌ها است. اما تغییر آب‌وهوا را می‌توان به‌عنوان عاملی جداگانه در تحریک بسیاری از این مخاطره‌ها دانست. بنابراین، گیلان، این خانه کوچک ما، در معرض تقویت فراوانی و تقویت و شدت آن‌ها خواهد شد. گمراهی یا سر به ندانستن زدن، حیات ما را نشانه خواهد رفت. دیگر تنها آن خانه به دور افتاده در دل کوهستان‌های گیلان، تنها طعمه سیل‌های گیلان نخواهد بود. همه در معرض‌ایم، حتی شما...