کلانشهر : در حال حاضر بیش از ۵۰۰ شهر در ایران با چالش و بحران کم آبی مواجه هستند به گفته کارشناسان طی سال‌های اخیر با کاهش نزولات آسمانی شاهد کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، چاه‌ها، ذخیره پشت سدها رو به رو هستیم اما نکته قابل تأمل این است که اگر همین امروز به فکر راهکار و مدیریت درست موضوع نباشیم قطعاً در سال‌های آینده شرایط سخت می‌شود.

گذر از بحران کم آبی و کاهش خسارت‌ها مستلزم اندیشیدن تمهیدات ویژه است. «محمود هوشیار فرد» پژوهشگر و محقق حوزه کشاورزی با بیان اینکه بسیاری از زیرساخت‌های سنتی مانند آب بندان ها از بین رفته‌اند و لایروبی انهار و کانال‌ها خصوصاً کانال‌های درجه ۳ تا نهر مزرعه یا خود زمین بخوبی انجام نشده است، اظهار کرد: لایروبی انهار و کانالهای انتقال و توزیع آب به منظور افزایش سرعت انتقال آب و فراهم کردن امکان مدیریت توزیع آن در زمان کوتاه‌تر و جلوگیری از هدر رفت آب ضروری است.

وی ادامه داد: تسطیح، نوسازی و یکپارچه سازی اراضی شالیزاری و استفاده مطلوب از آب‌های سطحی و زیرزمینی، ساماندهی چاه‌های آب کشاورزی به منظور استفاده حداکثری از ظرفیت چاه‌های آب کشاورزی و کاشت ارقام کیفی کم آب بر با دوره رشد کوتاه‌تر برنج می‌تواند بر مشکلات کم آبی و کاهش میزان تولید این محصول راهبردی تا اندازه‌ای غلبه کرد. به طوری که در صورت تسطیح و یکپارچه سازی شالیزارها میزان مصرف آب در واحد سطح به نصف تقلیل پیدا می‌کند.

این پژوهشگر با تأکید بر اینکه آبیاری در هر زراعت و تولیدی از مهمترین عملیات‌هایی است که باید آن را به ویژه در زراعت برنج مد نظر داد، ادامه داد: مقدار آب مورد نیاز برای برنج بستگی به روش کاشت، تراکم بوته‌ها، مقدار مصرف مواد تقویت کننده، نوع بافت خاک، شرایط اقلیمی و رقم مورد کاشت داشته و به طور کلی در ارقام زودرس نیاز آبی کمتر و در ارقام دیررس نیاز آبی بیشتر است.

وی اضافه کرد: تغییر تاریخ کاشت و استفاده مؤثر از آب باران، استفاده از آبیاری قطره‌ای، آبیاری تناوبی و سامانه تیپ در شالیزارها می‌تواند علاوه بر افزایش میزان جذب عناصر غذایی ماکرو و میکرو باعث کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی مصرف آب برای تولید برنج شود.

اهمیت آگاهی از زمان بندی ره‌ای سازی آب سد سفید رود

هوشیار فرد با تاکید بر اهمیت آگاهی هر ساله کشاورزان از زمان بندی رها سازی آب سد سفیدرود، گفت: شالیکاران باید از این موضوع مطلع باشند تا برنامه کشت و کار خود از جمله زمان خزانه گیری را بر آن اساس تطبیق دهند و بدین ترتیب از بیشترین آب ممکن استفاده کنند.

وی با بیان اینکه همکاری و هماهنگی کشاورزان موجب افزایش راندمان و کاهش تلفات آب می‌شود، ادامه داد: نشاء ها حدود ۱۵ تا ۲۰ روز بعد از خزانه گرفتن آماده کشت می‌شوند و حدود سه هفته هم شالیزار به منظور جلوگیری از رشد علف‌های هرز و مقابله با تغییرات دما نباید بی آب بماند.

این پژوهشگر حوزه کشاورزی با اشاره به اینکه البته پس از وجین اول و دست وجین که گاز زمین خارج می‌شود، رشد نشاء ها سرعت می‌گیرد، تصریح کرد: بعد از این مرحله زمین هر ۱۵ تا ۲۰ روز نیاز به آب دارد، بنابراین رعایت عمق مناسب غرقابی برای هر دوره رشد (آبیاری تناوبی) منجر به مصرف آب کمتر و نیز عملکرد مطلوب می‌شود.

نقش تشکل‌های صنفی و ضرورت وجود یک نگاه ملی

هوشیارفرد همچنین با بیان اینکه در بسیاری از مناطق کشور مدیریت آب کشاورزی به تشکل‌های صنفی این بخش واگذار شده و توسط دولت فقط نظارت می‌شود، اظهار کرد: اگر این واگذاری در استان هم انجام شود، وضعیت کمبودها و نگرانی‌ها تا حدود زیادی حل می‌شوند.

وی گفت: جنبه استانی دادن به موضوع بحران آبی در حوزه آبی سد سفیدرود و تأمین آب موردنیاز شالیزارهای استان غیرمنطقی است زیرا به نظر می‌رسد حل آن در حد امکانات استانی نیست و باید به این موضوع با نگاه ملی برخورد شود.