کلانشهر:وقتی اسم حصیربافی را می‌شنویم اولین محصولی که به ذهنمان می‌آید سبدهای زیبای خرید توسط مادربزرگ ها از بازارهای سنتی است و شاید هم کلاه‌های زیبایی که شالیکاران در مزارع برنج برای حفاظت از آفتاب بر سر می‌گذارند و در هر سفر به خطه سرسبز گیلان بارها این صحنه‌های زیبا را دیده باشیم.

هر چند امروزه تولید محصولات حصیری بسیار متنوع شده و هر سلیقه‌ای را می‌تواند اقناع کند ولی شاید کمتر کسی از روند تولید محصولات حصیری اطلاع داشته باشد، تولیداتی که با تکیه بر منابع طبیعی محلی است و با کمترین هزینه مواد اولیه می‌تواند بیشترین سودآوری را داشته باشد و حتی به عنوان یک محصول صادراتی به آن نگاه شود و سهمی در بازار اقتصاد مقاومتی داشته باشد.

حصیر یک گیاه طبیعی است که در حاشیه مرداب و تالاب می‌روید و هنرمندان این عرصه هر سال فقط یک ماه فرصت دارند تا آن را برداشت کنند که این اتفاق از اواسط تیرماه تا اواسط مردادماه رخ می دهد.

گیاه حصیر موقع برداشت سبز رنگ است که در زبان محلی گیلکی به آن «لی» یا «گالی» می‌گویند؛ بعد از چیده شدن آن را به صورت دسته ای بر سطح زمین پهن می کنند تا خشک شود و وقتی خشک شد رنگ گیاه از سبز به سفید تبدیل می شود و هنرمند توشه یک سال مواد اولیه حصیربافی را به اندازه ای که لازم خواهد داشت، تامین می‌کند.

حصیربافانی که می‌خواهند محصولاتشان تنوع رنگ داشته باشد، بخشی از حصیرها را در دیگ‌های آب جوش می ریزند و با رنگ فرش می جوشانند که بیشتر این رنگ ها از مشهد تهیه می شود.

دوختن حصیر با سوزن یا رشته صورت می گیرد و حصیرها که لا به لای هم می رویند اندازه های مختلف دارد؛ آنهایی که ریز هستند را رشته می گویند و از آن به عنوان سوزن استفاده می‌کنند، با رشته تسمه های حصیر را به هم می بافند بعد از بافتن آن را به هر شکلی که بخواهند در می آورند.

جواد افکنده، دهیار روستای فشتکه و نماینده حصیربافان استان گیلان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: طبق آثار به دست آمده حصیربافی قدمتی ۵۰۰۰ ساله در گیلان دارد و در حال حاضر بیش از ۲۶۰۰ نفر هنرمند حصیرباف شناسنامه دار در استان فعالیت می کنند؛ به این معنا که پروانه تولید انفرادی دارند، هرچند فعالین این عرصه بیشتر از این تعداد هستند.

وی با بیان اینکه روستای فشتکه از توابع شهرستان خمام، نخستین روستای ملی حصیر ایران است، افزود: هم اکنون ۲۰ خانه کارگاه در فشکته وجود دارد و ۲۶ فروشگاه داریم که معمولا هر کدام از این فروشگاه ها یک خانه کارگاه با حدود ۲۰ نفر هستند.

دهیار روستای فشتکه، با اشاره به اینکه در این روستا هنرمندان ماهر و زبردستی در زمینه تولید محصولات متنوع حصیری فعالیت دارند، تاکید کرد: طی شش سال گذشته نزدیک به ۵۰۰ نفر در روستای فشتکه مدرک حصیربافی دریافت کرده اند.

افکنده تصریح کرد: بازار فروش محصولات حصیری خوب است ولی فقط در همین محدوده انجام می شود؛ البته قبلا بخشی از فروش نیز به صورت اینترنتی انجام می‌شد که مدتی است دچار رکود شده و در حال حاضر بیشتر فروش ها به صورت حضوری انجام می شود و با توجه به کیفیت کارها از استان های دیگر برای خرید می آیند؛ باید کار را فراتر ببریم و فروشنده ها در شهرهای مختلف نمایندگی داشته باشند.

وی با بیان اینکه برای توسعه فروش نیاز به نمایندگی در استان های مختلف داریم، گفت: در گذشته معمولا حصیربافی شغل مکمل بانوان بعد از اتمام دوره شالیکاری و در نیمه دوم سال بود ولی اکنون می توان با این کار یک منبع درآمد خوبی برای اقتصاد خانواده داشت.

نماینده حصیربافان گیلان با تاکید بر اینکه توسعه فعالیت نیازمند تسهیلات و سرمایه در گردش است، تصریح کرد: یک فعال حصیرباف برای داشتن نمایندگی عرضه و فروش محصولات خارج از منطقه و عقد قرارداد و آغاز فعالیت نیاز به سرمایه در گردش دارد.

وی با بیان اینکه قبلا حصیرهای بافته شده فشتکه به سایر کشورها از جمله امارات و روسیه صادر می شد، افزود: اکنون هنرمندان و شاغلین این عرصه ترجیح می دهند محصولات خود را به بازارهای داخلی عرضه کنند زیرا صادرات برای هنرمند سخت است، بروکراسی اداری دارد و رفت و آمد، هزینه و معطلی آن زیاد است و لذا هنرمند می خواهد تولیداتش را با سود کمتر برای مصرف کننده داخلی عرضه کند.

دهیار روستای فشتکه با اشاره به قدمت بالای حصیر بافی در این منطقه، خاطرنشان کرد: با توجه به این قدمت و فعالیت‌هایی که هم اکنون انجام می شود، این روستا به عنوان اولین روستای ملی حصیر ایران همچنین روستای هدف نمونه گردشگری در استان گیلان انتخاب شده است و موزه حصیر فشتکه را برای نمایش و معرفی محصولات متنوع حصیربافی راه اندازی کردیم.